Raad van State beveelt onmiddellijke schorsing limiet op aantal verzoeken om internationale bescherming

Bij arrest nr. 243.306 van 20 december 2018 beveelt de Raad van State (RvS) de onmiddellijke schorsing van de beperking van 50 verzoeken om internationale bescherming per dag. De voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie had daartoe sinds 22 november 2018 instructie gegeven aan de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).

De RvS oordeelt dat deze beperking het overdreven moeilijk maakt voor personen die een verzoek om internationale bescherming wensen te doen om hun grondrechten uit te oefenen, namelijk de daadwerkelijke mogelijkheid gebruik te maken van de procedure om als vluchteling erkend te worden of om subsidiaire bescherming te verkrijgen.

Feiten en procedurele voorgaanden

Sinds 22 november 2018 liet DVZ niet alle personen die een verzoek om internationale bescherming wilden doen, binnen in het Klein Kasteeltje (de nieuwe locatie voor het doen van een verzoek). Hierdoor kregen ze ook geen opvang. Ze werden weggestuurd zonder enig bewijs dat ze zich die dag hadden aangemeld, en werden gevraagd om een andere dag terug te komen. Er was geen garantie dat ze de volgende dag wel toegang zouden hebben. Zo belandden tientallen mensen meerdere dagen op straat. DVZ gaf voorrang aan zichtbaar kwetsbare personen, zoals families met minderjarige kinderen, minderjarigen en personen met medische problemen.

Op 4 december 2018 dienden CIRÉ, Vluchtelingenwerk Vlaanderen, La ligue des droits de l’Hommes, NANSEN vzw, La Platforme Citoyenne de Soutien aux Réfugiés, Dokters Van de Wereld en Artsen Zonder Grenzen een verzoek tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid in bij de RvS tegen de praktijk tot beperking van het aantal verzoeken om internationale bescherming. Hoewel er geen formele instructie of beslissing is waarin de voormalige staatssecretaris de maatregel aankondigt of uiteenzet, werd deze duidelijk door een persbericht op 22 november 2018, en een facebook- en twitterbericht van de Staatssecretaris op 29 november 2018. Ook de medewerkers van DVZ bevestigden de instructie. De gevolgen ervan werden vastgesteld door vrijwilligers van verschillende NGO’s die aanwezig zijn aan de ingang van het Klein Kasteeltje en door een gerechtsdeurwaarder.

Beoordeling RvS over de bevoegdheid

Hoewel er geen duidelijke formele instructie of beslissing is, gaat het wel degelijk om een eenzijdige administratieve rechtshandeling die het bestaande regelgevend kader wijzigt, omdat zij personen tegenhoudt om conform artikel 50 van de Verblijfswet internationale bescherming aan te vragen.

Beoordeling RvS over het belang

De RvS bevestigt het belang van de organisaties om in beroep te gaan. Hoewel de vervangende minister voor asiel en migratie intussen een “deblokkering van de situatie” had aangekondigd, is er nog geen sprake van een duidelijke opheffing van de maatregel. De organisaties hebben er nog steeds belang bij om de maatregel, die de fundamentele rechten van de personen die zij verdedigen schendt, aan te vechten.

Beoordeling RvS over de uiterst dringende noodzakelijkheid

De Belgische staat contesteert niet dat DVZ elke dag de toegang weigert aan mensen die een verzoek om internationale bescherming willen doen en dat er bijgevolg ook elke dag mensen op straat terecht komen. De uitvoering van de maatregel veroorzaakt schade aan deze personen, die ernstig genoeg is om een vordering tot schorsing bij uiterst dringende noodzakelijkheid toe te staan. De verzoekende partijen hebben ook tijdig hun beroep ingediend.

Beoordeling RvS over het ernstig middel

De RvS stelt vast dat de beslissing van de voormalige staatssecretaris de effectieve toegang tot de asielprocedure voor veel verzoekers extreem moeilijk maakt. Het recht om internationale bescherming te vragen is nochtans een fundamenteel recht. Artikel 50 van de Verblijfswet legt bovendien op dat iemand die zonder de nodige documenten het Belgische grondgebied binnenkomt en die het statuut van erkend vluchteling of subsidiair beschermde wil krijgen, op het ogenblik van binnenkomst of binnen de 8 werkdagen na binnenkomst een verzoek om internationale bescherming moet doen.

De RvS beveelt de onmiddellijke schorsing van de tenuitvoerlegging van de maatregel van de staatssecretaris voor asiel en migratie om het aantal verzoeken tot internationale bescherming per dag te beperken tot 50.

Noot van Vluchtelingenwerk Vlaanderen

Intussen stellen we vast dat het aantal verzoeken om internationale bescherming niet langer algemeen beperkt wordt. Wel is het zo dat op drukke dagen de toegang nog steeds ontzegd wordt aan een aantal verzoekers wat in strijd is met de Verblijfswet. Dit zou te wijten zijn aan praktische beperkingen, zoals plaats in de wachtruimte. De personen die die dag hun verzoek niet kunnen doen, krijgen nu wel een bewijs waarmee ze de volgende dag voorrang krijgen.

Bericht van Vluchtelingenwerk Vlaanderen