Arbeidshof Brussel: intrekking materiële opvangvoorzieningen wegens inbreuk op regels opvangcentra of geweld in strijd met Opvangrichtlijn

Gepubliceerd op

In arrest nr. 2017/AB/277 van 7 oktober 2021 beslist het Nederlandstalig arbeidshof van Brussel dat twee beslissingen van Fedasil, waarbij een verzoeker om internationale bescherming (IB) als sanctie tijdelijk werd uitgesloten van materiële opvang, in strijd zijn met de Richtlijn 2013/33 (Opvangrichtlijn) en dus nietig zijn. Het arbeidshof veroordeelt Fedasil ook tot een morele schadevergoeding van 1 euro. Het steunt zich voor deze beslissing op het antwoord van het Hof van Justitie (HvJ) op de prejudiciële vragen die in deze zaak gesteld werden, waarin het HvJ oordeelde dat de (zelfs tijdelijke) intrekking van materiële opvangvoorzieningen niet als sanctie kan worden opgelegd (HvJ nr. C-233/18 van 12 november 2019, Zubair Haqbin t. Fedasil).

Feiten en voorgaanden

Een Afghaanse niet-begeleide minderjarige, Haqbin, diende in 2015 een verzoek om IB in. Hij verbleef in een opvangcentrum, waar hij betrokken raakte bij een vechtpartij. Daarop besliste Fedasil in twee beslissingen – een eerste genomen door de centrumdirecteur, en een tweede bevestigingsbeslissing van de directeur-generaal van Fedasil – om hem gedurende vijftien dagen uit te sluiten van materiële hulp in een opvangstructuur. Als gevolg daarvan verbleef Haqbin verschillende nachten in een park. Een vordering bij de voorzitter van de arbeidsrechtbank tot opschorting van de uitsluitingsmaatregel werd afgewezen wegens gebrek aan hoogdringendheid.

Na afloop van de sanctie werd Haqbin opnieuw opgevangen in een ander opvangcentrum. Hij diende alsnog beroep in bij de Nederlandstalige arbeidsrechtbank van Brussel, vragend om de vernietiging van de beslissingen van Fedasil en om vergoeding van de geleden schade. Het beroep werd bij vonnis van 21 februari 2017 ongegrond verklaard. Haqbins voogd stelde beroep in tegen dit vonnis bij het arbeidshof van Brussel.

Beoordeling Arbeidshof

Bij tussenarrest van 22 maart 2018 stelde het arbeidshof 3 prejudiciële vragen aan het HvJ over de uitlegging van artikel 20 Opvangrichtlijn betreffende de beperking of intrekking van materiële opvangvoorzieningen. Het arbeidshof wilde weten of een uitsluiting van de materiële opvangvoorzieningen mogelijk is als sanctiemaatregel genomen op grond van artikel 20, lid 4 Opvangrichtlijn en – zo ja – onder welke voorwaarden zo’n sanctie kan worden opgelegd.

In arrest nr. C-233/18 van 12 november 2019 beantwoordde het HvJ de prejudiciële vragen als volgt:

  • De intrekking (al was het maar tijdelijk) van materiële opvangvoorzieningen die betrekking hebben op huisvesting, voedsel of kleding, kan niet als sanctie worden opgelegd aan een verzoeker om IB wegens ernstige inbreuken op de regels met betrekking tot de opvangcentra en wegens ernstige vormen van geweld. De verzoeker is daardoor namelijk niet in staat om te voorzien in zijn meest elementaire behoeften. Dit is in strijd met de in artikel 20, lid 5 Opvangrichtlijn neergelegde verplichting om te zorgen voor een waardige levensstandaard.
  • Wanneer op grond van artikel 20, lid 4 Opvangrichtlijn andere sancties worden opgelegd, moeten die steeds genomen worden met eerbiediging van de voorwaarden van evenredigheid en de menselijke waardigheid (artikel 20, lid 5 Opvangrichtlijn). In het geval van een niet-begeleide minderjarige moet bij de oplegging van deze sancties in het bijzonder rekening worden gehouden met het belang van het kind.

Op basis van deze interpretatie van het HvJ besluit het arbeidshof van Brussel dat de beslissingen van Fedasil strijdig zijn met de Opvangrichtlijn en dus nietig zijn. Het arbeidshof stelt ook vast dat Fedasil aan zijn verplichtingen inzake opvang tekort gekomen is, en er dus sprake is van een fout. Tevens is sprake van schade nu Haqbin, nog minderjarig, als gevolg van de foutieve beslissingen van Fedasil gedwongen was nachten op straat door te brengen. Het arbeidshof veroordeelt Fedasil daarom tot betaling van een morele schadevergoeding van 1 euro.

Bericht van Vluchtelingenwerk Vlaanderen

Meer info