Nieuws

Volgens een decreet van 21-4-2023 moeten tijdelijk beschermden uit Oekraïne zich vanaf 16-5-2023 inschrijven bij de VDAB als zij ingeschreven zijn in een gemeente in het Vlaamse Gewest, op beroepsactieve leeftijd zijn en niet werken. VDAB biedt aangepaste begeleiding aan. Deze tijdelijk beschermden moeten hieraan hun medewerking verlenen.

De bijlage 15 is een document dat wordt afgeleverd in verschillende verblijfssituaties. Recent werd er een nieuwe verblijfssituatie (vakje 6) op de bijlage 15 toegevoegd, nl. het zoekjaar na voltooiing van een onderzoek. In 2021 werd ook al een vakje toegevoegd voor zoekjaar na studies. Daardoor is de nummering gewijzigd en zijn er nu 9 vakjes op de bijlage 15. De gewijzigde vakjes van de bijlage 15 hebben een impact in verschillende domeinen: Doelgroep van inburgering, OCMW-steun en publiek ziekteverzekering. In dit artikel gaan we in op de concrete gevolgen.

In drie vonnissen van 17-3-2023 stelt de arbeidsrechtbank van Gent dat Fedasil de toewijzing aan een materiële opvangplaats alleen mag opheffen (wegens eigen inkomen of wegens bijzondere omstandigheden) als het gaat om zelfredzame verzoekers om internationale bescherming. Zelfs als een persoon strikt genomen in aanmerking komt voor een opheffing, moet Fedasil de gevolgen van deze beslissing uitgebreid onderzoeken. Als Fedasil de zelfredzaamheid en menselijke waardigheid niet kan waarborgen, is een opheffing niet aan de orde volgens de arbeidsrechtbank.

De Arbeidsrechtbank van Turnhout oordeelde op 16-3-2023 dat een niet-Belgische vrouw ouder dan 25 jaar met een verblijfskaart F niet voldeed aan de nationaliteitsvoorwaarde van het Koninklijk Besluit van 17-7-2006 (KB) voor de tegemoetkoming voor personen met een handicap. Reden: ze is niet ingeschreven in het bevolkingsregister (wel in het vreemdelingenregister) en ze wordt niet als ten laste van haar Belgische moeder beschouwd (waar ze wel feitelijk inwoont). Het KB verwijst immers naar de regels uit de verplichte ziekteverzekering die inschrijving als kind ten laste maar toestaat voor kinderen jonger dan 25 jaar. Bedenking: het KB verwijst echter ook naar Verordening nr. 1408/71 die voor kinderen ten laste geen leeftijdsbeperking oplegt. Een te enge interpretatie van 'kind ten laste' staat mogelijk op gespannen voet met artikel 1, f van Verordening nr. 1408/71.

De Arbeidsrechtbank van Gent vernietigt op 8-2-2023 een intrekking van materiële hulp. Fedasil nam de beslissing omdat de verzoeker om internationale bescherming (VIB) niet kwam opdagen voor een tweede gesprek bij de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit gesprek had als doel om een Dublin-overdracht naar Duitsland te organiseren. De VIB werkte nog altijd mee aan de asielprocedure en was niet ondergedoken. Als de VIB opgedaagd zou zijn voor het gesprek, was er een reëel risico op vasthouding in strijd met artikel 27 en 28 van de Dublin-III Verordening. Er liep nog een beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) tegen het overdrachtsbesluit (bijlage 26quater). Een vasthouding zou de effectiviteit van dit beroep schaden. De opvang stop zetten is volgens de rechter hier niet evenredig aan het doel. Zolang het beroep bij de RvV in behandeling is, is er geen plicht om (een onrechtmatige) vasthouding te riskeren in een gesloten centrum. 

Door de asielopvangcrisis en na meer dan 600 voorlopige maatregelen van het EHRM tegenover België, is het interstatelijk vertrouwensbeginsel niet langer zonder meer van toepassing op België. De toegang tot het opvangnetwerk is voor volwassen verzoekers om internationale bescherming namelijk niet langer gegarandeerd. Daarnaast lijkt er niet langer sprake van een effectief rechtsmiddel. Bijgevolg moeten de Nederlandse asieldiensten bij een Dublin-overdracht naar België nader onderzoeken of er sprake is van een mogelijke schending van artikel 3 EVRM en artikel 4 Handvest Grondrechten EU. Dat besliste de Nederlandse Rechtbank van eerste aanleg van Den Haag in een vonnis van 20-2-2023.

In omzendbrief VI nr 2023/15 van 23-1-2023 die omzendbrief VI nr 2021/139 van 10-5-2021 vervangt, voegt het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) een aantal vreemdelingenkaarten toe aan de lijst met documenten waarmee je als gerechtigde kan aansluiten bij een ziekenfonds als ‘ingeschrevene in het rijksregister’. De elektronische verblijfskaarten K, L, EU en EU+ die de oude kaarten C, D, E en E+ op termijn gaan vervangen zijn opgenomen en ook de verblijfskaarten M en N voor de begunstigden van het terugtrekkingsakkoord tussen de EU en het VK. 

Volgens Grondwettelijk Hof arrest nr. 7/23 van 19-1-2023 schendt de woonplaatsvoorwaarde voor de Brusselse gezinsbijslag het gelijkheidsbeginsel voor kinderen die feitelijk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verblijven, maar er niet ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters.

De rechtspraak veroordeelt Fedasil en de Belgische staat voor het gebrek aan materiële hulp aan verzoekers om internationale bescherming (VIB). We geven een overzicht en gaan dieper in op de praktijk waarbij Fedasil aan VIB voor wie er nog geen opvang is een 'code 207 no show' toekent. Wat betekent dat, welke situaties zijn mogelijk, en wat zijn de gevolgen?

Door nieuw beleid sinds 14-11-2022 had Fedasil de toewijzing aan een materiële opvangplaats (code 207) opgeheven van een verzoeker om internationale bescherming (VIB) die halftijds werkt met een contract van onbepaalde duur. De voorzitter van de arbeidsrechtbank van Charleroi schorst die opheffing omdat het nettoloon van de VIB lager is dan het leefloon (er is dus niet voldaan aan de voorwaarden uit artikel 9 van het KB van 12-01-2011), en omdat de opheffing gestandaardiseerd is opgesteld in algemene bewoordingen (er is dus niet voldaan aan de motiveringsplicht van de Wet van 29-7-1991). De voorzitter veroordeelt Fedasil om de VIB terug op te vangen tot aan de uitspraak door de Arbeidsrechtbank ten gronde.

De Geschillencommissie Groeipakket bevestigt in een beslissing van 19 augustus 2022 dat de leeftijdsbeslissing van Dienst Voogdij niet voldoende is om als niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) aangemerkt te worden. De NBMV heeft pas recht op Groeipakket vanaf de definitieve aanstelling van de voogd.

Op 1 november, 1 december 2022 en 1 januari 2023 waren er indexeringen van de leefloonbedragen ten gevolge van het wettelijk mechanisme voor de welvaartsaanpassing. Soms is het voor gezinshereniging een voorwaarde dat men ‘stabiele en toereikende bestaansmiddelen’ heeft. Een inkomen van 120% van het leefloon voor persoon met gezin ten laste volstaat hiervoor. Vanaf 1 januari 2023 is dat 1.969,00 euro.

Het Grondwettelijk Hof stelt in een arrest van 24-11-2022 een discriminatie vast in de woonplaatsvoorwaarde van de Brusselse ordonnantie van 25-4-2019 voor kinderen die vóór 1-1-2020 recht hadden op de ‘oude’ federale gezinsbijslagen ook als hun hoofdverblijfplaats niet geregistreerd staat in het Rijksregister in een Brusselse gemeente maar ze er wel daadwerkelijk verblijven. Volgens de letter van de ordonnantie voldeden deze kinderen wel nog aan de verblijfsvoorwaarde van de nieuwe Brusselse gezinsbijslag, maar niet aan de woonplaatsvoorwaarde. Dat is ongrondwettig ook omdat het niet strookt met de wens van de Brusselse regelgever om kinderen zonder wettig verblijf het recht op kinderbijslag niet te ontnemen als zij hier voor 1-1-2020 recht op hadden.

Bij vonnis van 18-8-2022 veroordeelt de Arbeidsrechtbank van Brussel Fedasil om aangepaste opvang te voorzien voor een verzoeker om internationale bescherming (VIB) die het slachtoffer werd van verkrachting in een opvangcentrum. Deze opvang moet aangepast zijn aan de kwetsbaarheid van deze VIB zoals voorzien in de Opvangwet.

Vanaf 14-11-2022 tot 1-4-2023 kunnen asielzoekers die werken verplicht of vrijwillig een opheffing van hun toewijzing aan een opvangplaats (code 207) krijgen. Vanaf december 2022 wordt in het Rijksregister IT141 een nieuwe code (LOG) 7 gecreëerd voor deze asielzoekers maar ook voor sinds minder dan 6 maanden erkende vluchtelingen of subsidiair beschermden die bij familie of vrienden verblijven. Als de gemeente die code aanduidt, heeft dergelijke samenwoonst geen negatieve impact op belastingen en op eventuele steun of uitkering van alle betrokkenen. Deze tijdelijke maatregelen staan in een nieuwe instructie van Fedasil en worden nog verder toegelicht.

De Belgische Staat moet de uitspraak van de arbeidsrechtbank van Brussel uitvoeren en de verzoeker van internationale bescherming (VIB) onderdak en materiële bijstand verlenen om in zijn basisbehoeften te voorzien. Dat beslist het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) op 31 oktober 2022. Op 15 november legt het EHRM in een andere vergelijkbare zaak van verschillende VIB opnieuw voorlopige maatregelen op.

Op 28-9-2022 veroordeelde het Franstalig Arbeidshof van Brussel Fedasil om artikel 11, § 3 van de Opvangwet toe te passen als Fedasil binnen de 48 uur geen opvangplaats geeft aan de verzoeker. Artikel 11, § 3 Opvangwet laat toe om bij verzadiging van het opvangnetwerk geen verplichte plaats van inschrijving (code 207) toe te wijzen. Hierdoor krijgt de verzoeker om internationale bescherming recht op maatschappelijke dienstverlening van het OCMW. Ook het Nederlandstalig Arbeidshof van Brussel sprak zich op 20 december 2022 in dezelfde zin uit. 

Volgens RvV-arrest nr. 261.727 van 6-10-2021 schendt DVZ het vertrouwensbeginsel niet wanneer hij eerst de verblijfskaart van de echtgenote van een derdelander verlengt, ondanks het overlijden van de referentiepersoon, en een jaar later het verblijf toch intrekt omdat er geen werkelijk gezinsleven meer is ten gevolge van dit overlijden. De chronologie en de feiten van de zaak roepen toch enkele vragen op.

Een instructie van Fedasil van 12-07-2022 laat bepaalde categorieën verzoekers om internationale bescherming toe om hun toewijzing aan een materiële opvangstructuur (code 207) op te heffen. In geval van behoeftigheid komen zij dan in aanmerking voor financiële OCMW-steun. De instructie van 12-07-2022 werd vervangen door de instructie van 10-11-2022 die in werking trad op 14-11-2022.

Sinds 15-6-2022 is er een nieuwe procedure voor controle van de hoofd- of daadwerkelijk tijdelijke verblijfplaats in België van gerechtigden op een IGO. Er is een verruiming van categorieën die niet moeten gecontroleerd worden. En er is een soepeler meldingsplicht voor gerechtigden die het Belgisch grondgebied tijdelijk verlaten. Dit zijn wijzigingen aan het KB tot instelling van een algemeen reglement betreffende de inkomensgarantie voor ouderen.

Het decreet van 1 juli 2022 bepaalt dat wanneer kinderen  verblijven in een collectieve of individuele opvangstructuur voor verzoekers om internationale bescherming, de begunstigden slechts één derde van de gezinsbijslagen ontvangen. Een uitzondering geldt voor het startbedrag en de pleegzorgtoeslag. Daarnaast voegt dit decreet een interpretatieve bepaling toe aan de verblijfsvoorwaarden in het Groeipakketdecreet (GPD). Deze stelt dat het attest van immatriculatie (AI) geen toelating of machtiging tot verblijf vormt. Dit bevestigt de vaste interpretatie over de verblijfsvoorwaarden van het Vlaams Agentschap Uitbetaling Groeipakket. Kinderen met een AI voldoen dus niet aan de verblijfsvoorwaarden uit artikel 8 GPD. Er zijn uitzonderingen voorzien voor niet-begeleid minderjarige vreemdelingen en kinderen slachtoffer mensenhandel en mensensmokkel met een voorlopig verblijfsrecht in afwachting van de definitieve beslissing over de verbljifsaanvraag.

Het ministerieel besluit (MB) van 31 maart 2022 wijzigt artikel 2 van het MB van 13 maart 2019 met betrekking tot de gelijkstellingen aan de verblijfsvoorwaarden voor het rechtgevend kind op de gezinsbijslagen in Vlaanderen. Het besluit van de Vlaamse Regering (BVR) van 24 juni 2022 wijzigt het BVR van 17 mei 2019 met betrekking tot de gelijkstellingen aan de verblijfsvoorwaarden voor het rechtgevend kind op de selectieve participatietoeslagen (schooltoeslagen) in Vlaanderen. Hieruit volgt dat niet-begeleid minderjarige vreemdelingen (nbmv) en kinderen die slachtoffer zijn van mensenhandel of mensmokkel niet langer een attest van immatriculatie (AI) moeten hebben om het recht te hebben op gezinsbijslagen en schooltoeslagen. Zij voldoen aan de verblijfsvoorwaarden wanneer zij het recht hebben om voorlopig op het grondgebied te verblijven in afwachting van de definitieve beslissing over de verblijfsaanvraag.

Sinds 1 mei 2022 gelden hogere leefloonbedragen wegens de indexering.

Het maandelijks leefloon bedraagt voortaan:

Ontdek het jaarverslag van het Agentschap Integratie en Inburgering, met dienst vreemdelingenrecht en internationaal familierecht