Nieuws

Een kind geboren in België dat op gelijk welk ogenblik voor de leeftijd van achttien jaar of voor de ontvoogding voor die leeftijd, geen andere nationaliteit bezit, is Belg op basis van artikel 10 van het Wetboek van de Belgische Nationaliteit (WBN). Alleen de ambtenaren van de burgerlijke stand (ABS) van de gemeente van geboorteplaats van het kind en eventueel de rechtbanken zijn bevoegd voor de toepassing van dit artikel. In de praktijk stellen we vast dat de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) adviezen en instructies geeft aan de ABS, bijvoorbeeld om de registratie van de Belgische nationaliteit ongedaan te maken bij kinderen van Palestijnse origine die geboren zijn in België. Nochtans kent het WBN hierover op geen enkele manier een bevoegdheid toe aan de DVZ. Deze adviezen en instructies zijn dan ook onwettig.

Deze survey maakt onderdeel uit van een masterproef aan de Universiteit Gent, uitgevoerd onder supervisie van professor Ellen Desmet en meester Wout Van Doren.

De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) vernietigt in een arrest van 7-4-2022 de weigering van een verblijfsaanvraag artikel 10 §1, 2° Verblijfswet. Dat artikel voorziet een verblijfsrecht voor vreemdelingen die de Belgische nationaliteit verloren, maar kunnen ‘herkrijgen’. Volgens Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) is niet aan de voorwaarden voor herkrijging uit artikel 24 Wetboek Belgische nationaliteit (WBN) voldaan. De RvV verduidelijkt dat de DVZ alleen de voorwaarden die de Verblijfswet oplegt mag controleren. Dit impliceert dat het niet aan DVZ is om de voorwaarden van het WBN te onderzoeken.

Vanaf 1-9-2023 moeten inburgeraars in Vlaanderen betalen voor een opleiding Nederlands als tweede taal (NT2) en de nieuwe NT2-test, en voor de lessen maatschappelijke oriëntatie (MO) en de MO-test. De regelgevingen inzake volwassenenonderwijs en inzake inburgering voorzien bepaalde vrijstellingen, verminderingen en terugbetalingen voor rechthebbende inburgeraars met een sociaal-economisch kwetsbaar profiel, maar sloten verplichte inburgeraars daarvan uit. Een aantal organisaties, waaronder NT2-scholen, vocht dat aan. Het Grondwettelijk Hof (GwH) arrest nr. 115 van 20-7-2023 stelde een onevenredig verschil in behandeling en een schending van de Grondwet vast, en vernietigt de relevante bepalingen in het decreet volwassenenonderwijs. Dat heeft tot gevolg dat de sociale correcties die voorzien zijn voor sommige rechthebbende inburgeraars ook gelden voor dezelfde verplichte inburgeraars. Zowel rechthebbende als verplichte inburgeraars in Vlaanderen moeten dus vanaf 1-9-2023 betalen behalve als zij een sociale vrijstelling, vermindering of terugbetaling kunnen inroepen. Het GwH-arrest geldt voor de NT2-lessen en -test en wordt analoog toegepast voor de MO-lessen en -test.

Voortaan is onze telefonische helpdesk alleen open in de voormiddag, en niet meer op woensdagnamiddag. We versterken de lijnen in de voormiddag.

RvV arrest nr. 283.023 van 11-1-2023 oordeelt dat de schending of beperking van verschillende fundamentele basisrechten in de Gazastrook zo’n hoog niveau heeft bereikt dat elke Palestijn uit deze regio een gegronde vrees voor vervolging kan hebben. Deze vrees volgt uit de nationaliteit in de zin van artikel 10, §1, c) van de Kwalificatierichtlijn. In latere rechtspraak van 25-4-2023 nuanceerde de RvV deze uitspraak.

Om Belg te worden moet je in de meeste gevallen een bewijs van talenkennis voorleggen. Het Wetboek van de Belgische nationaliteit (WBN) vereist een bewijs van talenkennis van niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK), en dat houdt zowel een mondeling als een schriftelijk luik in. Voor analfabeten bestaat geen uitzondering op deze voorwaarde. Ook zij moeten bewijzen dat ze ook schriftelijk het niveau A2 hebben. Dit is in strijd met de artikels 10 en 11 van de Grondwet (Gw) zo stelt het Grondwettelijk Hof. Die artikels waarborgen het gelijkheidsbeginsel. Dat beginsel houdt in dat categorieën van personen die zich in verschillende situaties bevinden ten aanzien van een maatregel, in dit geval al dan niet analfabeet zijn, niet op gelijke wijze behandeld mogen worden. Dat wil zeggen dat er voor analfabete vreemdelingen een uitzondering moet bestaan op de voorwaarde om ook schriftelijk het niveau A2 te bewijzen.

Een minderjarige die de Belgische nationaliteit heeft omdat een van zijn ouders Belg is, verliest de Belgische nationaliteit wanneer de afstammingsband met die ouder niet langer vaststaat. Dit bepaalt artikel 8, §4 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit. De Belgische nationaliteit wordt wel behouden als het kind ondertussen achttien jaar is of ontvoogd voor die leeftijd. Het Grondwettelijk Hof vindt het in strijd met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie dat er geen beroepsmogelijkheid voorzien is tegen het verlies van de Belgische nationaliteit als minderjarige, voor het geval dat de concrete gevolgen van dat verlies buitensporig zijn.

Het Grondwettelijk Hof oordeelt op 26-1-2023 dat de termijn van 8 dagen om verzet aan te tekenen tegen een vervallenverklaring die bij verstek uitgesproken is door een hof van beroep, te kort is. Deze termijn uit artikel 23, §5 Wetboek van de Belgische Nationaliteit (WBN) is in strijd met het gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel (artikelen 10 en 11 van de Grondwet) en met het recht op toegang tot de bevoegde rechter (artikel 13 Grondwet). Vervallenverklaring wil zeggen dat het hof van beroep beslist om de Belgische nationaliteit af te nemen van een persoon om de maatschappij te beschermen. Bij verstek betekent dat de betrokkene niet aanwezig en niet vertegenwoordigd was in de procedure. Het is aan de wetgever om een nieuwe termijn te bepalen. Intussen mag het hof van beroep een verzet na de huidige achtdagentermijn uit het WBN niet meer zomaar afwijzen.

Op 31-12-2022 traden een aantal wijzigingen aan het Wetboek van de Belgische nationaliteit (WBN) in werking. Vooral artikel 10 WBN wordt inhoudelijk en vormelijk gewijzigd. Zo staat het nu wettelijk vast dat er geen erkenning als staatloze nodig is om de Belgische nationaliteit toe te kennen aan een kind dat in België geboren wordt zonder nationaliteit. Daarnaast wordt een Centrale Autoriteit inzake nationaliteit opgericht binnen de FOD Justitie. Die kan niet-bindende adviezen geven bij twijfel over nationaliteitsverwerving. Maar voor artikel 10 WBN wordt die adviesbevoegdheid bij de parketten gelegd en niet bij de Centrale Autoriteit.

Het hof van beroep van Bergen onderzoekt in dit arrest van 18-7-2022 nogmaals de vraag die al tot zoveel controverse leidde: zijn Palestijnen staatloos? Het hof concludeert, zoals het Hof van Cassatie op 19-11-2021, dat Palestina een staat is volgens de criteria van de Conventie van Montevideo. Maar het hof van beroep van Bergen stelt wel dat twee categorieën Palestijnen staatloos zijn: deze geregistreerd bij UNRWA die niet in UNRWA-gebied verblijven en deze niet-geregistreerd bij UNRWA die niet in UNRWA-gebied én ook niet in Palestijns bezet gebied verblijven.

Hof van Cassatie arrest C.20.0448.F van 17-6-2022 oordeelt dat de lijst van gewichtige feiten eigen aan de persoon, zoals opgesomd in het Wetboek van de Belgische nationaliteit en het KB van 14/01/2013, limitatief is. Deze beslissing van het Hof maakt een einde aan de situaties waarbij bijvoorbeeld verkeersboetes aanleiding gaven tot weigeringen.

Het gewijzigde decreet betreffende het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid van 7 juni 2013 (Inburgeringsdecreet) heeft een nieuw document in het leven geroepen: de verklaring van geleverde inspanningen tot het behalen van een inburgeringsattest. Het Agentschap Integratie en Inburgering geeft deze verklaring aan de inburgeraars die door beperkte leercapaciteiten de doelen van maatschappelijke oriëntatie (MO) of Nederlands (NT2) niet kunnen behalen, maar wel hun inburgeringsplicht voldaan hebben. Het Openbaar Ministerie bevestigt dat deze verklaring zal gelden als bewijs van maatschappelijke integratie voor een nationaliteitsverklaring, maar niet als bewijs van talenkennis.

In sommige gevallen kan je bij een nationaliteitsverklaring de maatschappelijke integratie of talenkennis bewijzen met vijf jaar onafgebroken tewerkstelling. In een arrest van 9 juni 2022 verduidelijkt het Grondwettelijk Hof (GwH) dat ouderschapsverlof een tewerkstelling niet onderbreekt. Het ouderschapsverlof als een onderbreking beschouwen zou volgens het Hof strijdig zijn met het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven.

Onder bepaalde voorwaarden kan een kind dat in België geboren wordt en voor wie de ouders voor de twaalfde verjaardag een verklaring afleggen, Belg worden. Ook een ouder in onwettig verblijf kan toestemmen om de Belgische nationaliteit aan het kind te geven. De toestemming kan blijken uit de tussenkomst van de ouder in de procedure voor de rechtbank. Zo oordeelde de rechtbank van eerste aanleg in Luik in een vonnis van 18 juni 2021.

RvV arrest nr. 261.893 van 8-10-2021 oordeelt dat de vordering geen voordeel meer kan opleveren aangezien de verzoeker in dat geval al blijvende bescherming tegen refoulement geniet.

Geactualiseerd: ontdek jaarverslag 2022 en 2021 van Agentschap Integratie en Inburgering, met dienst vreemdelingenrecht en internationaal familierecht

Op 1-9-2023 wordt inburgering betalend in Vlaanderen en wordt er naast de bestaande test maatschappelijke oriëntatie (MO) ook een test Nederlands als tweede taal (NT2) ingevoerd. Inburgeraars die in een Vlaamse gemeente wonen en die een inburgeringscontract ondertekenen vanaf 1-9-2023 moeten een retributie betalen voor de lessen MO en de MO-test, en inschrijvingsgeld voor de lessen NT2 en de NT2-test. Zowel voor MO als NT2 zijn soms sociale correcties, zoals bijvoorbeeld een vrijstelling van retributie, mogelijk voor inburgeraars met een sociaal-economisch kwetsbaar profiel. Een aantal organisaties vocht de invoering van de NT2-test aan maar het Grondwettelijk Hof (GwH) stelde geen schending van de Grondwet vast op dit punt. Wel vernietigde het GwH de decreetsartikelen die voor de vrijstelling, vermindering of terugbetaling van inschrijvingsgeld NT2 een onevenredig verschil in behandeling creëerden tussen verplichte en vrijwillige inburgeraars. We analyseren dit arrest en de gevolgen ervan in ons artikel 'GwH vernietigt uitsluiting verplichte inburgeraars van sociale correcties bij betaling NT2 - ook relevant bij betaling MO'.

Op 14-10-2021 beslist het hof van beroep van Gent in arrest nr. 2020/FA/311 om een inburgeringsattest waaruit blijkt dat taalniveau A1 behaald is, niet te aanvaarden als bewijs van talenkennis in het kader van een nationaliteitsaanvraag.

Het Gentse Arbeidshof oordeelt in arrest nr. 2019/AR/178 op 10-09-2020 dat personen met de dubbele nationaliteit België-Marokko zich niet kunnen beroepen op het bilateraal sociale zekerheidsverdrag tussen België en Marokko dat Marokkaanse werknemers in België het recht op kinderbijslag in België geeft wanneer hun kinderen in Marokko opgevoed worden. Bij dubbele nationaliteit België-Marokko primeert de Belgische wetgeving volgens dewelke kinderen die opgevoed worden of lessen volgen buiten België geen recht hebben op gezinsbijslagen.

De M kaart en de M kaart met vermelding duurzaam verblijf, worden allebei opgenomen in artikel 3 en 4 van het KB van 14 januari 2013. Zij worden bijgevolg aanvaard als bewijs van een wettelijk verblijf voorafgaand en op het moment van de nationaliteitsaanvraag, in de zin van artikel 7bis WBN. Ook de bijlage 56 wordt opgenomen in artikel 4 van het KB van 14 januari 2013, en wordt dus aanvaard als bewijs van wettelijk verblijf voorafgaand aan de nationaliteitsaanvraag.

In het vonnis nr. 20/1603/A van 03-06-2021 beslist de familierechtbank van Leuven dat een kind dat ten onrechte door de gemeente als Belg werd ingeschreven toch Belg blijft, wanneer na meer dan vier jaar wordt vastgesteld dat er geen toekenning van de Belgische nationaliteit had mogen plaatsvinden. De rechter oordeelt dat het hoger belang van het kind primeert.

In een arrest nr. 72/2021 van 20-05-2021 bepaalt het GwH dat het OM veroordeeld kan worden tot betaling van de kosten, inclusief de rechtsplegingsvergoeding, wanneer de rechtbank het negatief advies van het OM in het kader van een nationaliteitsverklaring ongegrond verklaart.

In arrest nr. 77/2021 van 27-05-2021 beslist het GwH dat het AI dat afgegeven wordt aan het familielid van een Belg tijdens de aanvraagprocedure gezinshereniging, toch als wettig verblijf beschouwd moet worden, als het afgeleverd wordt tussen twee verschillende verblijfsstatuten.