Nieuws

Hof van Justitie oordeelt in het arrest Afrin van 18-04-2023 dat de Belgische wet en praktijk niet altijd mag eisen dat een gezinslid van een derdelander zich persoonlijk aanbiedt bij de bevoegde diplomatieke of consulaire post in het buitenland om gezinshereniging aan te vragen. Richtlijn 2003/86/EG (Gezinsherenigingsrichtlijn) vereist alternatieven in situaties waarin het onmogelijk of bijzonder moeilijk is voor het gezinslid om zich te verplaatsen naar de bevoegde post. Dit geldt in het bijzonder, maar niet uitsluitend, voor familie van een erkend vluchteling. Lidstaten mogen wel vragen dat het gezinslid persoonlijk verschijnt in een latere fase van de aanvraagprocedure, op voorwaarde dat ze de persoonlijke verschijning van het gezinslid faciliteren. Ook moeten lidstaten het aantal persoonlijke verschijningen beperken tot het strikt noodzakelijke. Indien mogelijk moet het gezinslid zich alleen persoonlijk aanbieden wanneer het visum wordt afgeven.

De wet van 8 februari 2023 voert de wettelijke samenwoning (WS) in als huwelijksbeletsel in artikel 147 Burgerlijk Wetboek (BW). Sinds 11 maart 2023 kan je geen huwelijk meer aangaan als je nog wettelijk samenwoont met een derde persoon. Deze wetwijziging roept een aantal vragen op. Geldt dit beletsel ook voor Belgen die eerder in het buitenlandse een relatie van samenleven aanging? Of voor niet-Belgen?

Een minderjarige die de Belgische nationaliteit heeft omdat een van zijn ouders Belg is, verliest de Belgische nationaliteit wanneer de afstammingsband met die ouder niet langer vaststaat. Dit bepaalt artikel 8, §4 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit. De Belgische nationaliteit wordt wel behouden als het kind ondertussen achttien jaar is of ontvoogd voor die leeftijd. Het Grondwettelijk Hof vindt het in strijd met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie dat er geen beroepsmogelijkheid voorzien is tegen het verlies van de Belgische nationaliteit als minderjarige, voor het geval dat de concrete gevolgen van dat verlies buitensporig zijn.

De huwelijkspartner van een Oekraïense onderdaan krijgt tijdelijke bescherming, voor zover beiden vóór 24-2-2022 in Oekraïne verbleven en de huwelijkspartner sinds deze datum ontheemd is geraakt als gevolg van de Russische inval (art. 2 Uitvoeringsbesluit 2022/382). Het is hiervoor niet nodig dat de Oekraïner ook in België is. Bovendien volstaat het om de huwelijksband aan te tonen. Bijkomende bewijzen van de relatie zijn niet vereist. Dit bevestigt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in een arrest van 24-3-2023.

Dienst Vreemdelingenzaken mag de inhoud van Afghaanse e-taskara’s en paspoorten niet zomaar in twijfel trekken om een aanvraag gezinshereniging te weigeren, ook niet als de geboortedatum in deze documenten niet overeenkomt met de geboortedatum vermeld in een vroeger voorgelegde papieren taskara. Dat zegt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen in een arrest van 3 mei 2022.

EU-lidstaten moeten bij een aanvraag gezinshereniging na internationale bescherming de minderjarigheid van een kind beoordelen op het tijdstip dat het kind of de ouder erkend wordt als vluchteling. Ook als het kind meerderjarig wordt tijdens of na de asielprocedure blijft het recht op gezinshereniging bestaan. De aanvraag gezinshereniging moet wel binnen een redelijke termijn ingediend worden. Een werkelijk gezinsleven tussen ouder en kind vereist geen samenwoonst: bezoeken en regelmatige contacten kunnen volstaan. Dat volgt uit twee arresten van het Hof van Justitie van 1 augustus 2022 over gezinshereniging met een erkend vluchteling. In België gelden dezelfde regels voor gezinshereniging met subsidiair beschermden.

Het begrip “ander familielid dat in het herkomstland inwoont bij de Unieburger” slaat op personen die met de Unieburger een afhankelijkheidsrelatie hebben gebaseerd op een nauwe, duurzame en persoonlijke band. De band moet ontstaan zijn in hetzelfde huishouden in het kader van een gemeenschappelijk huiselijk leven dat verder gaat dan tijdelijk samenwonen om louter praktische redenen. Het is daarbij niet vereist dat de Unieburger aan het ‘hoofd van de huishouding’ staat. Ook mogen lidstaten niet eisen dat de band zodanig is dat de Unieburger zijn vrijheid van verkeer niet zou uitoefenen, als het ander familielid hem niet zou kunnen begeleiden of vervoegen in het gastland. Tot slot is ook de duurtijd van het samenleven belangrijk. Daarbij moet men rekening houden met een eventuele periode van samenleven vooraleer het statuut van Unieburger bekomen werd. Dat alles zegt het Hof van Justitie (HvJ) in een arrest van 15 september 2022.

Actuele informatie over retributies vind je op de webpagina

Op 1 november, 1 december 2022 en 1 januari 2023 waren er indexeringen van de leefloonbedragen ten gevolge van het wettelijk mechanisme voor de welvaartsaanpassing. Soms is het voor gezinshereniging een voorwaarde dat men ‘stabiele en toereikende bestaansmiddelen’ heeft. Een inkomen van 120% van het leefloon voor persoon met gezin ten laste volstaat hiervoor. Vanaf 1 januari 2023 is dat 1.969,00 euro.

Volgens een RvV-arrest van 31-5-2022 staat het beperkt omgangsrecht bij pleegzorg de vereiste gezinscel voor gezinshereniging tussen ouder en kind niet in de weg. DVZ schendt de materiële motiveringsplicht en artikel 8 EVRM wanneer hij met een bijlage 21 het verblijfsrecht op basis van gezinshereniging met een Belgisch minderjarig kind beëindigt zonder voldoende rekening te houden met het hoger belang van het kind.

RvV arrest nr. 270.601 van 29-3-2022 vernietigt de weigering van gezinshereniging van een Afghaanse moeder met haar minderjarig kind dat in België erkend vluchteling is en hier vergezeld is door zijn vader. Die weigering hield onvoldoende rekening met het hoger belang van haar bijzonder kwetsbare, minderjarige zoon met een beperking. Dit schendt de formele motiveringsplicht en artikel 12bis, §7 van de Verblijfswet.

De Brussel IIter Verordening is een herziening van de Brussel IIbis Verordening, de hoeksteen van de gerechtelijke samenwerking in familiezaken in de EU (behalve Denemarken). De Verordening stelt uniforme regels vast over de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen tot echtscheiding, scheiding van tafel en bed en nietigverklaring van het huwelijk, en over geschillen over ouderlijke verantwoordelijkheid in grensoverschrijdende situaties. Bij Wet van 20 juli 2022 werd ons nationale recht aangepast om uitvoering te geven aan deze Verordening.

Volgens RvV-arrest nr. 261.727 van 6-10-2021 schendt DVZ het vertrouwensbeginsel niet wanneer hij eerst de verblijfskaart van de echtgenote van een derdelander verlengt, ondanks het overlijden van de referentiepersoon, en een jaar later het verblijf toch intrekt omdat er geen werkelijk gezinsleven meer is ten gevolge van dit overlijden. De chronologie en de feiten van de zaak roepen toch enkele vragen op.

Volgens RvV-arrest nr. 261.780 van 7-10-2021 kan DVZ niet rechtsgeldig stellen dat een uitwijzingsbevel geen inmenging in het gezinsleven is omdat de ouder vanuit het buitenland via moderne communicatiemiddelen contact kan onderhouden met zijn minderjarige kinderen. Een beschermenswaardige gezinsband (artikel 8 EVRM) wordt vermoed bij ouders en hun minderjarige kinderen. Het wordt pas beschouwd als ‘verbroken’ in uitzonderlijke omstandigheden. Hoewel dit tussen partners tijdelijk wel kan worden aanvaard, is communicatie via moderne communicatiemiddelen met kleine kinderen onvoldoende om dit gezinsleven te onderhouden.

We gaven onze eerdere nieuwspagina “Afghanistan: verblijfsaanvragen en bijstand sinds machtsovername Taliban” een update. We wijzigden ook de structuur. In dit huidige nieuwsbericht geven we een overzicht van de belangrijkste wijzigingen. We actualiseerden de volgende titels en informatie: 1.1.1. Praktisch verloop visumaanvraag - a) Afghaanse documenten verkrijgen, c) Indiening verbljifsaanvraag: Plaats en wijze van indiening, Verloop indiening, f) Afleveren visum; 1.1.2. Visum gezinshereniging - a) Flexibiliteit vereiste documenten?; 1.2.1. Behandeling van dossiers internationale bescherming; 2.5. Standpunt Centrale Autoriteit Burgerlijke Stand FOD Justitie Afghaanse documenten

Een voormalig Unieburger-werknemer heeft voor de sociale bijstand soms recht op een behandeling gelijk aan die van de onderdanen van het gastland waarin hij eerder werknemer was. Dat is zo wanneer hij een autonoom verblijfsrecht op basis van Verordering 492/2011 behoudt omwille van zijn kinderen die in dat gastland naar school gaan en waarvoor hij daadwerkelijk zorgt. Deze ouder en de schoolgaande kinderen hebben een verblijfsrecht in het gastland tot aan het einde van de opleiding. DVZ kan het verblijfrecht van de kinderen, dat van de voormalig Unieburger-werknemer of dat van de ouder die daadwerkelijk voor hen zorgt, niet beëindigen omdat de Unieburger werkloos wordt of omdat zij een belasting voor de sociale bijstand vormen. Zij hebben recht op sociale bijstand. De toekenning van sociale bijstand vormt geen risico voor het behoud van dit verblijfsrecht. Zo oordeelde het Hof van Justitie in arrest nr. C181/19 van 6 oktober 2020.

Wanneer de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) een visumaanvraag gezinshereniging weigert en tegelijkertijd de mogelijkheid biedt om de verwantschaps- en afstammingsbanden alsnog aan te tonen door een DNA-test mag de DVZ dit niet afhankelijk maken van het voorleggen van een uittreksel uit het strafregister van de betrokkene. Beide zaken staan namelijk los van elkaar. DVZ kan bovendien de aanvraag nog niet weigeren vooraleer de DNA-test werd uitgevoerd. Ook mag het ontbreken van een uittreksel uit het strafregister niet noodzakelijk leiden tot een weigering van de aanvraag. Dat besliste de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in arrest nr. 274.047 van 14 juni 2022.

Het Hof van Justitie verfijnt in zijn arrest XU en QP van 5 mei 2022 haar voorgaande rechtspraak RH van 27 februari 2020 en KA van 8 mei 2018, en verruimt het recht op gezinshereniging. De aanvraag gezinshereniging van het derdelands familielid van een statische Unieburger (Belg) kan niet worden geweigerd omdat de Belg niet over voldoende bestaansmiddelen beschikt wanneer er tussen beiden een zodanige afhankelijkheid bestaat dat de statische Belg de EU zou moeten verlaten. Het HvJ definieert ook het begrip ‘afhankelijkheidsverhouding’. Tussen ouders en kinderen geldt soms een weerlegbaar vermoeden van afhankelijkheidsverhouding. Ook een derdelands halfbroer of -zus van een Unieburger kan een afgeleid verblijfsrecht genieten wanneer er tussen hen en de (derdelands) moeder een afhankelijkheidsverhouding bestaat.

Vanaf 16 maart 2022 is Rusland geen lid meer van de Raad van Europa. Vanaf 16 september 2022 zal Rusland ook geen lid meer zijn van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Wanneer Belgische overheden verzoeken om internationale bescherming en verblijfsaanvragen behandelen, zullen zij rekening moeten houden met deze verminderde rechtsbescherming.

Sinds 1-02-2022 is er nog 4 maanden vanaf een definitieve nationale beslissing om beroep in te dienen bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Voor nationale definitieve beslissingen vóór 1-02-2022 geldt nog de oude termijn van 6 maanden.

Het KB van 9-2-2022 vervangt artikel 1/1/1 Verblijfsbesluit dat door Raad van State arresten van 11-9-2019 vernietigd werd. De retributiebedragen van 2 maart 2015 tot 25 mei 2022 stonden niet in redelijke verhouding tot de geleverde dienst. Nu werden de effectieve kosten herberekend en gelden er nieuwe retributiebedragen voor verblijfsaanvragen vanaf 26 mei 2022. Sinds 1 januari 2023 zijn de nieuwe bedragen geïndexeerd.

Sinds 1 mei 2022 gelden hogere leefloonbedragen wegens de indexering.

Het maandelijks leefloon bedraagt voortaan:

Ontdek het jaarverslag van het Agentschap Integratie en Inburgering, met dienst vreemdelingenrecht en internationaal familierecht