Nieuws

Op 7-7-2023 trad een nieuwe omzendbrief over het referentieadres voor daklozen in werking. Daarin wordt de bevoegdheidsafbakening tussen het OCMW en de gemeente toegelicht naast enkele vereenvoudigde administratieve formaliteiten. Zo verhindert een inschrijving in de bevolkingsregisters die niet langer overeenstemt met de werkelijkheid het OCMW niet langer om een referentieadres toe te kennen. De omzendbrief voorziet ook in een aantal nieuwe attesten om de samenwerking tussen OCMW en gemeente vlot te doen verlopen.

Op 18 juli 2023 veroordeelde het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) de Belgische Staat ten gronde in de zaak Camara. De Belgische autoriteiten verzuimen systematisch om definitieve rechterlijke beslissingen over de opvang van verzoekers om internationale bescherming (VIB) uit te voeren. Door de rechtelijke beslissing onredelijk laat uit te voeren, schendt België het recht op een daadwerkelijk rechtsmiddel uit artikel 6 EVRM.

Voortaan is onze telefonische helpdesk alleen open in de voormiddag, en niet meer op woensdagnamiddag. We versterken de lijnen in de voormiddag.

In drie vonnissen van 17-3-2023 en in twee vonnissen van 17 mei 2023 stelt de arbeidsrechtbank van Gent dat Fedasil de toewijzing aan een materiële opvangplaats alleen mag opheffen (wegens eigen inkomen of wegens bijzondere omstandigheden) als het gaat om zelfredzame verzoekers om internationale bescherming. Zelfs als een persoon strikt genomen in aanmerking komt voor een opheffing, moet Fedasil de gevolgen van deze beslissing uitgebreid onderzoeken. Als Fedasil de zelfredzaamheid en menselijke waardigheid niet kan waarborgen, is een opheffing niet aan de orde volgens de arbeidsrechtbank.

De Arbeidsrechtbank van Gent vernietigt op 8-2-2023 een beperking van materiële hulp. Fedasil nam de beslissing omdat de verzoeker om internationale bescherming (VIB) niet kwam opdagen voor een tweede gesprek bij de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit gesprek had als doel om een Dublin-overdracht naar Duitsland te organiseren. De VIB werkte nog altijd mee aan de asielprocedure en was niet ondergedoken. Als de VIB opgedaagd zou zijn voor het gesprek, was er een reëel risico op vasthouding in strijd met artikel 27 en 28 van de Dublin-III Verordening. Er liep nog een beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) tegen het overdrachtsbesluit (bijlage 26quater). Een vasthouding zou de effectiviteit van dit beroep schaden. De opvang stop zetten is volgens de rechter hier niet evenredig aan het doel. Zolang het beroep bij de RvV in behandeling is, is er geen plicht om (een onrechtmatige) vasthouding te riskeren in een gesloten centrum. 

Door de asielopvangcrisis en na meer dan 600 voorlopige maatregelen van het EHRM tegenover België, is het interstatelijk vertrouwensbeginsel niet langer zonder meer van toepassing op België. De toegang tot het opvangnetwerk is voor volwassen verzoekers om internationale bescherming namelijk niet langer gegarandeerd. Daarnaast lijkt er niet langer sprake van een effectief rechtsmiddel. Bijgevolg moeten de Nederlandse asieldiensten bij een Dublin-overdracht naar België nader onderzoeken of er sprake is van een mogelijke schending van artikel 3 EVRM en artikel 4 Handvest Grondrechten EU. Dat besliste de Nederlandse Rechtbank van eerste aanleg van Den Haag in een vonnis van 20-2-2023.

De rechtspraak veroordeelt Fedasil en de Belgische staat voor het gebrek aan materiële hulp aan verzoekers om internationale bescherming (VIB). We geven een overzicht en gaan dieper in op de praktijk waarbij Fedasil aan VIB voor wie er nog geen opvang is een 'code 207 no show' toekent. Wat betekent dat, welke situaties zijn mogelijk, en wat zijn de gevolgen?

Door nieuw beleid sinds 14-11-2022 had Fedasil de toewijzing aan een materiële opvangplaats (code 207) opgeheven van een verzoeker om internationale bescherming (VIB) die halftijds werkt met een contract van onbepaalde duur. De voorzitter van de arbeidsrechtbank van Charleroi schorst die opheffing omdat het nettoloon van de VIB lager is dan het leefloon (er is dus niet voldaan aan de voorwaarden uit artikel 9 van het KB van 12-01-2011), en omdat de opheffing gestandaardiseerd is opgesteld in algemene bewoordingen (er is dus niet voldaan aan de motiveringsplicht van de Wet van 29-7-1991). De voorzitter veroordeelt Fedasil om de VIB terug op te vangen tot aan de uitspraak door de Arbeidsrechtbank ten gronde.

Bij vonnis van 18-8-2022 veroordeelt de Arbeidsrechtbank van Brussel Fedasil om aangepaste opvang te voorzien voor een verzoeker om internationale bescherming (VIB) die het slachtoffer werd van verkrachting in een opvangcentrum. Deze opvang moet aangepast zijn aan de kwetsbaarheid van deze VIB zoals voorzien in de Opvangwet.

Vanaf 14-11-2022 tot 1-4-2023 kunnen asielzoekers die werken verplicht of vrijwillig een opheffing van hun toewijzing aan een opvangplaats (code 207) krijgen. Vanaf december 2022 wordt in het Rijksregister IT141 een nieuwe code (LOG) 7 gecreëerd voor deze asielzoekers maar ook voor sinds minder dan 6 maanden erkende vluchtelingen of subsidiair beschermden die bij familie of vrienden verblijven. Als de gemeente die code aanduidt, heeft dergelijke samenwoonst geen negatieve impact op belastingen en op eventuele steun of uitkering van alle betrokkenen. Deze tijdelijke maatregelen staan in een nieuwe instructie van Fedasil en worden nog verder toegelicht.

De Belgische Staat moet de uitspraak van de arbeidsrechtbank van Brussel uitvoeren en de verzoeker van internationale bescherming (VIB) onderdak en materiële bijstand verlenen om in zijn basisbehoeften te voorzien. Dat beslist het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) op 31 oktober 2022. Op 15 november legt het EHRM in een andere vergelijkbare zaak van verschillende VIB opnieuw voorlopige maatregelen op.

Op 28-9-2022 veroordeelde het Franstalig Arbeidshof van Brussel Fedasil om artikel 11, § 3 van de Opvangwet toe te passen als Fedasil binnen de 48 uur geen opvangplaats geeft aan de verzoeker. Artikel 11, § 3 Opvangwet laat toe om bij verzadiging van het opvangnetwerk geen verplichte plaats van inschrijving (code 207) toe te wijzen. Hierdoor krijgt de verzoeker om internationale bescherming recht op maatschappelijke dienstverlening van het OCMW. Ook het Nederlandstalig Arbeidshof van Brussel sprak zich op 20 december 2022 in dezelfde zin uit. 

Een instructie van Fedasil van 12-07-2022 laat bepaalde categorieën verzoekers om internationale bescherming toe om hun toewijzing aan een materiële opvangstructuur (code 207) op te heffen. In geval van behoeftigheid komen zij dan in aanmerking voor financiële OCMW-steun. De instructie van 12-07-2022 werd vervangen door de instructie van 10-11-2022 die in werking trad op 14-11-2022.

Geactualiseerd: ontdek jaarverslag 2022 en 2021 van Agentschap Integratie en Inburgering, met dienst vreemdelingenrecht en internationaal familierecht

Sinds de Oekraïne-crisis gelden enkele speciale regels voor Russen. We blijven dit bericht actualiseren.

De rechtbank van eerste aanleg van Brussel veroordeelt op 19-01-2022 de Belgische staat en Fedasil en legt hen dwangsommen op. Verzoekers om internationale bescherming moeten zonder uitstel een verzoek kunnen indienen en hun recht op opvang kunnen uitoefenen. De staat en Fedasil moeten alle noodzakelijke maatregelen nemen om dit mogelijk te maken.

Vanaf 6-12-2021 komen asielzoekers uit  Burundi, Eritrea, Jemen, Syrië en Libië in aanmerking voor transfer naar een individuele opvangplaats. Dit zijn de actuele landen van herkomst met een beschermingsgraad van meer dan 80%. De instructie treedt gefaseerd in werking.

In verschillende beschikkingen van november 2021 veroordeelt de arbeidsrechtbank van Brussel Fedasil tot opvang van asielzoekers die als gevolg van de opvangcrisis geen toegang krijgen tot het opvangnetwerk. Dit enkel op voorwaarde dat de asielaanvraag werd geregistreerd. Indien dit niet het geval is, verklaart de arbeidsrechtbank zich onbevoegd. Dit staat in schril contrast met rechtspraak ten tijde van het online aanmeldformulier, en lijkt niet in overeenstemming met rechtspraak van het HvJ (C-36/20 van 25-06-2020).

Het Nederlandstalig arbeidshof van Brussel oordeelt in arrest nr. 2017/AB/277 van 7-10-2021 conform het prejudicieel arrest van het Hof van Justitie dat de (zelfs tijdelijke) intrekking van materiële opvangvoorzieningen niet als sanctie kan worden opgelegd (HvJ nr. C-233/18 van 12-11-2019, Zubair Haqbin t. Fedasil).

In beschikking nr. 21/538/K van 31-08-2021 benadrukt de Franstalige arbeidsrechtbank van Brussel dat ook na een vijfde verzoek om internationale bescherming de materiële hulp enkel uitzonderlijk beperkt kan worden, als Fedasil dit individueel motiveert en de specifieke situatie van de verzoeker in acht neemt. Het loutere feit dat het een vijfde verzoek om IB betreft, laat niet toe te concluderen dat het verzoek werd ingediend met als enige doel materiële hulp te bekomen.

Deze instructie geldt sinds 18-10-2021 als een begeleide minderjarige in de opvang een verblijfsvergunning verkrijgt en de ouders of broers en zussen niet: het kind kan uitstel van vertrek uit de opvang krijgen zodat de familie samen kan blijven.

In beschikking nr. 21/12/K van 19-04-2021 oordeelt de voorzitter van de arbeidsrechtbank van Luik (afdeling Namen) dat de organisatie van het verblijf in een open terugkeerplaats, zoals geregeld door de Fedasil-omzendbrief van 22 september 2020, verzoekers om internationale bescherming die een bijlage 26quater ontvingen en hiertegen annulatieberoep aantekenden bij de RvV, blootstelt aan een schending van het principe van de onschendbaarheid van de woonst, van het recht op juridische bijstand en van het recht op een effectief beroep. 

In arrest nr. 58/2021 van 22-04-2021 spreekt het GwH zich uit over artikel 60 Opvangwet dat de onmogelijkheid inhoudt om onwettig verblijvende gezinnen met minderjarige kinderen materiële hulp toe te kennen in een individuele opvangstructuur. Het GwH oordeelt dat dit strijdig is met het grondwettelijke gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel en het Kinderrechtenverdrag, als de materiële hulp in een collectieve opvangstructuur absoluut onmogelijk is omwille van medische redenen.

In beschikking nr. 21/1/C van 3-2-2021 stelt de voorzitter van de arbeidsrechtbank Luik (afdeling Namen) dat een beslissing tot toewijzing van een open terugkeerplaats ten onrechte gebaseerd is op het bestaan van een uitvoerbaar bevel om het grondgebied te verlaten, wanneer er nog een annulatieberoep hangende is bij de RvV tegen een bijlage 26quater waarin een schending van artikel 3 EVRM wordt ingeroepen. Zo'n beroep moet opschortende werking hebben. Het recht op opvang is beter gewaarborgd in het oorspronkelijke opvangcentrum.