Nieuws

Hof van Justitie oordeelt in het arrest Afrin van 18-04-2023 dat de Belgische wet en praktijk niet altijd mag eisen dat een gezinslid van een derdelander zich persoonlijk aanbiedt bij de bevoegde diplomatieke of consulaire post in het buitenland om gezinshereniging aan te vragen. Richtlijn 2003/86/EG (Gezinsherenigingsrichtlijn) vereist alternatieven in situaties waarin het onmogelijk of bijzonder moeilijk is voor het gezinslid om zich te verplaatsen naar de bevoegde post. Dit geldt in het bijzonder, maar niet uitsluitend, voor familie van een erkend vluchteling. Lidstaten mogen wel vragen dat het gezinslid persoonlijk verschijnt in een latere fase van de aanvraagprocedure, op voorwaarde dat ze de persoonlijke verschijning van het gezinslid faciliteren. Ook moeten lidstaten het aantal persoonlijke verschijningen beperken tot het strikt noodzakelijke. Indien mogelijk moet het gezinslid zich alleen persoonlijk aanbieden wanneer het visum wordt afgeven.

De wet van 8 februari 2023 voert de wettelijke samenwoning (WS) in als huwelijksbeletsel in artikel 147 Burgerlijk Wetboek (BW). Sinds 11 maart 2023 kan je geen huwelijk meer aangaan als je nog wettelijk samenwoont met een derde persoon. Deze wetwijziging roept een aantal vragen op. Geldt dit beletsel ook voor Belgen die eerder in het buitenlandse een relatie van samenleven aanging? Of voor niet-Belgen?

In vier Franstalige arresten van 28-10-2022 oordeelt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) over de actuele veiligheidssituatie in het zuiden van Mali. De RvV maakt een onderscheid tussen de districten Bamako, Kayes, Sikasso en Koulikoro. Alleen in de regio’s Sikasso en Koulikoro is er volgens de RvV sprake van een situatie van willekeurig geweld in de zin van artikel 48/4, § 2, c) Vw. Deze situatie is niet van die aard dat elke burger in geval van terugkeer louter door zijn aanwezigheid een reëel risico loopt op ernstige bedreiging van zijn leven of zijn persoon. Verzoekers moeten bijgevolg persoonlijke elementen aanvoeren die specifiek voor hen het risico verhogen om slachtoffer te worden van het willekeurige geweld.

De Arbeidsrechtbank van Gent vernietigt op 8-2-2023 een beperking van materiële hulp. Fedasil nam de beslissing omdat de verzoeker om internationale bescherming (VIB) niet kwam opdagen voor een tweede gesprek bij de Dienst Vreemdelingenzaken. Dit gesprek had als doel om een Dublin-overdracht naar Duitsland te organiseren. De VIB werkte nog altijd mee aan de asielprocedure en was niet ondergedoken. Als de VIB opgedaagd zou zijn voor het gesprek, was er een reëel risico op vasthouding in strijd met artikel 27 en 28 van de Dublin-III Verordening. Er liep nog een beroep bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) tegen het overdrachtsbesluit (bijlage 26quater). Een vasthouding zou de effectiviteit van dit beroep schaden. De opvang stop zetten is volgens de rechter hier niet evenredig aan het doel. Zolang het beroep bij de RvV in behandeling is, is er geen plicht om (een onrechtmatige) vasthouding te riskeren in een gesloten centrum. 

Om Belg te worden moet je in de meeste gevallen een bewijs van talenkennis voorleggen. Het Wetboek van de Belgische nationaliteit (WBN) vereist een bewijs van talenkennis van niveau A2 van het Europees Referentiekader voor Talen (ERK), en dat houdt zowel een mondeling als een schriftelijk luik in. Voor analfabeten bestaat geen uitzondering op deze voorwaarde. Ook zij moeten bewijzen dat ze ook schriftelijk het niveau A2 hebben. Dit is in strijd met de artikels 10 en 11 van de Grondwet (Gw) zo stelt het Grondwettelijk Hof. Die artikels waarborgen het gelijkheidsbeginsel. Dat beginsel houdt in dat categorieën van personen die zich in verschillende situaties bevinden ten aanzien van een maatregel, in dit geval al dan niet analfabeet zijn, niet op gelijke wijze behandeld mogen worden. Dat wil zeggen dat er voor analfabete vreemdelingen een uitzondering moet bestaan op de voorwaarde om ook schriftelijk het niveau A2 te bewijzen.

Door de asielopvangcrisis en na meer dan 600 voorlopige maatregelen van het EHRM tegenover België, is het interstatelijk vertrouwensbeginsel niet langer zonder meer van toepassing op België. De toegang tot het opvangnetwerk is voor volwassen verzoekers om internationale bescherming namelijk niet langer gegarandeerd. Daarnaast lijkt er niet langer sprake van een effectief rechtsmiddel. Bijgevolg moeten de Nederlandse asieldiensten bij een Dublin-overdracht naar België nader onderzoeken of er sprake is van een mogelijke schending van artikel 3 EVRM en artikel 4 Handvest Grondrechten EU. Dat besliste de Nederlandse Rechtbank van eerste aanleg van Den Haag in een vonnis van 20-2-2023.

Sinds 1 februari 2023 kunnen werknemers die in aanmerking komen voor een gecombineerde vergunning van onbepaalde duur hun aanvraag indienen via het digitale platform ‘Working in Belgium’. 

Op 17-3-2022 oordeelde de Raad van State (Franstalig) dat een geboorteakte en rijbewijs een voldoende bewijs van identiteit vormen bij een aanvraag tot medische regularisatie op grond van artikel 9ter Verblijfswet (Vw). Volgens artikel 9ter Vw is het immers voldoende dat één van de voorgelegde alternatieve bewijsmiddelen toelaat de fysieke band tussen de houder ervan en de aanvrager vast te stellen.

Op 22-4-2022 vernietigt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) een weigering door het Commissariaat-generaal voor de vluchtelingen en staatlozen (CGVS) van de vluchtelingenstatus en subsidiaire bescherming aan een niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) op basis van tegenstrijdige verklaringen in de NBMV-signalementsfiche en bij het CGVS-interview. Dit is onzorgvuldig omdat in de signalementsfiche niet uitdrukkelijk werd gevraagd naar de redenen voor het verzoek om internationale bescherming (VIB). Bovendien confronteerde het CGVS verzoekster nooit met de tegenstrijdigheden.

Een minderjarige die de Belgische nationaliteit heeft omdat een van zijn ouders Belg is, verliest de Belgische nationaliteit wanneer de afstammingsband met die ouder niet langer vaststaat. Dit bepaalt artikel 8, §4 van het Wetboek van de Belgische nationaliteit. De Belgische nationaliteit wordt wel behouden als het kind ondertussen achttien jaar is of ontvoogd voor die leeftijd. Het Grondwettelijk Hof vindt het in strijd met het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie dat er geen beroepsmogelijkheid voorzien is tegen het verlies van de Belgische nationaliteit als minderjarige, voor het geval dat de concrete gevolgen van dat verlies buitensporig zijn.

In een arrest van 22-12-2022 met 3 rechters kent de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) de vluchtelingenstatus toe aan een Burundese verzoeker om internationale bescherming. Er werd geen geloof gehecht aan de verklaringen van de vrouw. Toch vindt de RvV een langdurig verblijf en een verzoek om internationale bescherming in België voldoende om een gegronde vrees voor vervolging aan te tonen. Het Burundese regime beschouwt personen in deze situatie als opposanten. Uit landeninformatie blijkt dat opposanten risico lopen op vervolging in Burundi. In eerdere arresten van augustus 2022 had de RvV in andere zin geoordeeld.

De huwelijkspartner van een Oekraïense onderdaan krijgt tijdelijke bescherming, voor zover beiden vóór 24-2-2022 in Oekraïne verbleven en de huwelijkspartner sinds deze datum ontheemd is geraakt als gevolg van de Russische inval (art. 2 Uitvoeringsbesluit 2022/382). Het is hiervoor niet nodig dat de Oekraïner ook in België is. Bovendien volstaat het om de huwelijksband aan te tonen. Bijkomende bewijzen van de relatie zijn niet vereist. Dit bevestigt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in een arrest van 24-3-2023.

Volgens artikel 57/30, §2, eerste lid, 2° Verblijfswet kan de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) tijdelijke bescherming (TB) weigeren als de persoon al gemachtigd is tot verblijf in een andere EU-lidstaat die verplicht is om het Uitvoeringsbesluit (EU) 2022/382 toe te passen. De Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) spreekt zich in twee arresten van 27-9-2022 hierover tegenstrijdig uit. Enerzijds stelt de RvV dat de DVZ volgens richtlijn 2001/55 TB alleen kan weigeren als de persoon al een verblijfsmachtiging in een andere lidstaat heeft op basis van TB. Opmerking: voor Oekraïne kan dit echter juist niet volgens overweging 15 van het Uitvoeringsbesluit voor Oekraïne. Anderzijds stelt de RvV dat de DVZ TB aan ontheemden uit Oekraïne kan weigeren als de persoon al een verblijfsmachtiging in een andere EU-lidstaat heeft op basis van een andere grond dan TB. DVZ volgt in de praktijk deze laatste interpretatie. Maar het Europees recht voorziet die weigeringsgrond niet.

In omzendbrief VI nr 2023/15 van 23-1-2023 die omzendbrief VI nr 2021/139 van 10-5-2021 vervangt, voegt het Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) een aantal vreemdelingenkaarten toe aan de lijst met documenten waarmee je als gerechtigde kan aansluiten bij een ziekenfonds als ‘ingeschrevene in het rijksregister’. De elektronische verblijfskaarten K, L, EU en EU+ die de oude kaarten C, D, E en E+ op termijn gaan vervangen zijn opgenomen en ook de verblijfskaarten M en N voor de begunstigden van het terugtrekkingsakkoord tussen de EU en het VK. 

Visumaanvragen of -afspraken die vóór 1-5-2023 zijn ingediend door slachtoffers van de aardbeving op 6-2-2023 in het noordwesten van Syrië en het zuidoosten van Turkije, kregen of krijgen een prioritaire behandeling. De aardbeving heeft aan tienduizenden mensen het leven gekost, miljoenen mensen dakloos gemaakt en volledige steden verwoest. Verschillende slachtoffers hebben gezins- en familieleden in België met wie zij reeds een procedure gezinshereniging hadden opgestart. Anderen hebben familieleden in België die hen tijdelijk willen opvangen. In dit artikel vind je een actueel overzicht van de informatie hierover die wij ter beschikking hebben.

Volgens Grondwettelijk Hof arrest nr. 7/23 van 19-1-2023 schendt de woonplaatsvoorwaarde voor de Brusselse gezinsbijslag het gelijkheidsbeginsel voor kinderen die feitelijk in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest verblijven, maar er niet ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters.

Dienst Vreemdelingenzaken mag de inhoud van Afghaanse e-taskara’s en paspoorten niet zomaar in twijfel trekken om een aanvraag gezinshereniging te weigeren, ook niet als de geboortedatum in deze documenten niet overeenkomt met de geboortedatum vermeld in een vroeger voorgelegde papieren taskara. Dat zegt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen in een arrest van 3 mei 2022.

Het Hof van Justitie oordeelt op 12-1-2023 in verschillende zaken over de regels voor terugname van een asielzoeker die opeenvolgend in drie verschillende EU-lidstaten een verzoek om internationale bescherming (VIB) indiende.

Ook al is de termijn voor een terugnameverzoek verstreken, toch kan de derde lidstaat terugname van een asielzoeker verzoeken aan de tweede lidstaat. De voorwaarden hiervoor zijn dat de derde lidstaat tijdig terugname verzocht heeft aan de eerste lidstaat én dat de tweede lidstaat na de overdrachtstermijn de verantwoordelijkheid gekregen heeft. Het terugnameverzoek van de derde lidstaat is dan echter niet meer mogelijk binnen de vooropgestelde termijnen. Toch wordt de derde lidstaat dan niet automatisch verantwoordelijk voor het verzoek om internationale bescherming (VIB). Zodra de verantwoordelijkheid overgaat van de eerste lidstaat naar de tweede lidstaat start een nieuwe termijn waarbinnen de derde staat een terugname kan verzoeken.

Een daadwerkelijk rechtsmiddel tegen een overdrachtsbesluit heeft ook betrekking op de situatie die dateert van na het overdrachtsbesluit. Dit impliceert dat het rechtsmiddel ook betrekking kan hebben op het feit dat de overdrachtstermijn tegenover de eerste, aangezochte lidstaat is verstreken. In dat geval waarborgt het rechtsmiddel dat de overdracht naar de eerste, aangezochte lidstaat niet doorgaat.

Het Grondwettelijk Hof oordeelt op 26-1-2023 dat de termijn van 8 dagen om verzet aan te tekenen tegen een vervallenverklaring die bij verstek uitgesproken is door een hof van beroep, te kort is. Deze termijn uit artikel 23, §5 Wetboek van de Belgische Nationaliteit (WBN) is in strijd met het gelijkheids- en non-discriminatiebeginsel (artikelen 10 en 11 van de Grondwet) en met het recht op toegang tot de bevoegde rechter (artikel 13 Grondwet). Vervallenverklaring wil zeggen dat het hof van beroep beslist om de Belgische nationaliteit af te nemen van een persoon om de maatschappij te beschermen. Bij verstek betekent dat de betrokkene niet aanwezig en niet vertegenwoordigd was in de procedure. Het is aan de wetgever om een nieuwe termijn te bepalen. Intussen mag het hof van beroep een verzet na de huidige achtdagentermijn uit het WBN niet meer zomaar afwijzen.

Van 4-2-2023 tot en met 3-8-2024 geldt voorlopig opnieuw een visumplicht voor onderdanen van Vanuatu. Dat is bepaald door de Europese Commissie via gedelegeerde verordening 2023/222.

Volgens een arrest van het Hof van Beroep Brussel op 9-6-2022 kan een bureau voor juridische bijstand vrijstelling verlenen voor de betaling van de retributie voor een humanitaire regularisatie-aanvraag (artikel 9bis Verblijfswet), in het kader van rechtsbijstand op basis van artikel 664 Gerechtelijk Wetboek.

Op 1-3-2023 wordt richtlijn (EU) 2016/801 gedeeltelijk omgezet. Vanaf dan stappen ook onderzoekers met een gastovereenkomst bij een erkende onderzoeksinstelling in het systeem van de gecombineerde vergunning. Zij zijn dus niet langer vrijgesteld van gecombineerde vergunning. Onderzoekers met een vergunning voor onderzoekers uit een andere EU-lidstaat kunnen vanaf 1-3-2023 gebruik maken van hun recht op korte- of langetermijnmobiliteit. Er gelden afwijkende regels voor gezinshereniging.

De rechtspraak veroordeelt Fedasil en de Belgische staat voor het gebrek aan materiële hulp aan verzoekers om internationale bescherming (VIB). We geven een overzicht en gaan dieper in op de praktijk waarbij Fedasil aan VIB voor wie er nog geen opvang is een 'code 207 no show' toekent. Wat betekent dat, welke situaties zijn mogelijk, en wat zijn de gevolgen?

Op 31-12-2022 traden een aantal wijzigingen aan het Wetboek van de Belgische nationaliteit (WBN) in werking. Vooral artikel 10 WBN wordt inhoudelijk en vormelijk gewijzigd. Zo staat het nu wettelijk vast dat er geen erkenning als staatloze nodig is om de Belgische nationaliteit toe te kennen aan een kind dat in België geboren wordt zonder nationaliteit. Daarnaast wordt een Centrale Autoriteit inzake nationaliteit opgericht binnen de FOD Justitie. Die kan niet-bindende adviezen geven bij twijfel over nationaliteitsverwerving. Maar voor artikel 10 WBN wordt die adviesbevoegdheid bij de parketten gelegd en niet bij de Centrale Autoriteit.

Door nieuw beleid sinds 14-11-2022 had Fedasil de toewijzing aan een materiële opvangplaats (code 207) opgeheven van een verzoeker om internationale bescherming (VIB) die halftijds werkt met een contract van onbepaalde duur. De voorzitter van de arbeidsrechtbank van Charleroi schorst die opheffing omdat het nettoloon van de VIB lager is dan het leefloon (er is dus niet voldaan aan de voorwaarden uit artikel 9 van het KB van 12-01-2011), en omdat de opheffing gestandaardiseerd is opgesteld in algemene bewoordingen (er is dus niet voldaan aan de motiveringsplicht van de Wet van 29-7-1991). De voorzitter veroordeelt Fedasil om de VIB terug op te vangen tot aan de uitspraak door de Arbeidsrechtbank ten gronde.