21 maart 2019

Op 31 maart 2019 treedt de nieuwe regelgeving over de modernisering van de burgerlijke stand in werking. De bedoeling is drievoudig:

  • modernisering
  • vereenvoudiging
  • informatisering van de burgerlijke stand.

Hierna sommen we de belangrijkste wijzigingen op.

1. Centrale Databank Akten van de Burgerlijke Stand (DABS)

De oprichting van een centrale databank van de akten van de burgerlijke stand, is één van de pijlers van de modernisering.

De belangrijkste gevolgen in de praktijk zijn:

  • Toekomstige akten van de burgerlijke stand zullen enkel nog elektronisch worden opgesteld en bewaard in de DABS.
  • Deze databank is voortaan de authentieke bron voor akten van de burgerlijke stand en de elektronische akten zijn dus authentieke akten.
  • Afschriften en uittreksels zullen uniform worden opgemaakt en afgeleverd in alle gemeenten en kunnen voortaan ook in eender welke gemeente worden opgevraagd, ongeacht de plaats waar ze werden opgesteld.
  • Er wordt een koppeling gemaakt tussen het rijksregister (RR) en de DABS. Het rijksregister wordt automatisch bijgewerkt op basis van de gegevens van de akten van de burgerlijke stand.
  • Ook vonnissen en naamsveranderingen worden elektronisch overgemaakt aan de DABS en automatisch verwerkt.
  • Het only once-principe wordt ingevoerd: indien de overheden een bepaalde akte nodig hebben bij de uitoefening van hun dienst, zullen ze de DABS zelf kunnen raadplegen. De burger wordt in principe dus vrijgesteld van het voorleggen van akten die reeds beschikbaar zijn in de DABS of in het RR. Bij een huwelijksaangifte zal de ambtenaar van de burgerlijke stand bijvoorbeeld eerst zelf nagaan of de geboorteakten in de DABS beschikbaar zijn.
  • De rechtskeuze in art. 37 of 39 Wetboek IPR wordt een verplichte bijlage in de DABS.

2. Burgerlijk Wetboek

In het kader van de hervorming wordt meteen ook het Burgerlijk Wetboek (Titel II: Akten van de burgerlijke stand) herschreven en hernummerd. Dit heeft een aantal belangrijke consequenties, ook voor buitenlandse documenten:

  • Van alle buitenlandse akten die in het kader van de opmaak van een nieuwe akte aan de ambtenaar worden voorgelegd, wordt steeds een Belgische akte van de burgerlijke stand opgemaakt.
  • Ook wanneer een Belg daarom verzoekt, wordt er een Belgische akte opgemaakt van een buitenlandse akte die op hem betrekking heeft.
  • Daarnaast wordt een buitenlands document geregistreerd in de DABS als het wordt voorgelegd ter erkenning, of om de bevolkingsregisters aan te passen. Bijkomend wordt de status van de erkenning van het buitenlands document vermeld: erkend, geweigerd of in onderzoek.
  • Als een buitenlandse rechterlijke beslissing een wijziging van de staat van de persoon tot gevolg heeft, wordt een akte van de burgerlijke stand op basis van een buitenlandse rechterlijke beslissing opgemaakt.
  • Materiële vergissingen in een buitenlandse akte waarvan een Belgische akte op basis van een buitenlandse akte wordt opgesteld, kunnen door de ambtenaar van de burgerlijke stand worden verbeterd bij aanmaak van de Belgische akte op basis van een buitenlandse akte.
  • Bij een Belgische echtscheiding na een buitenlands huwelijk, verzoekt de griffier de verzoekende partij om een akte van huwelijk te laten opmaken op basis van de buitenlandse akte bij de bevoegde ambtenaar van de burgerlijke stand. Op die manier wordt de echtscheiding automatisch verwerkt nadat ze werd uitgesproken.
  • Om een erkenning te akteren, dient geen geboorteakte meer voorgelegd te worden van de ouder ten aanzien van wie de afstamming vaststaat (de moeder) en van de erkenner.

3. Federale Centrale Autoriteit Burgerlijke Stand

Om de ambtenaren van de burgerlijke stand te ondersteunen in de uitvoering van hun taak, wordt er een Centrale Autoriteit Burgerlijke Stand opgericht bij de FOD Justitie. Deze Centrale Autoriteit kan:

  • advies geven indien de ambtenaar ernstige twijfel heeft over het al dan niet erkennen van een buitenlandse akte of rechterlijke beslissing
  • algemene richtlijnen met betrekking tot de burgerlijke stand uitvaardigen
  • optreden als expertisecentrum inzake buitenlandse documenten