Nieuwe instructies Fedasil over transfers naar een aangepaste opvangplaats
Sinds 14 mei 2018 zijn nieuwe instructies van Fedasil in werking over transfers naar een aangepaste opvangplaats. Het gaat om twee instructies van 7 mei 2018:
- Instructie transfer aangepaste plaats omwille van medische redenen
- Instructie transfer aangepaste plaats omwille van andere redenen
Zij vervangen alle vorige instructies en nota’s betreffende transfers aangepaste plaats in het kader van de materiële opvang van asielzoekers en andere begunstigden.
Algemeen toepassingsgebied
Beide instructies herinneren aan het feit dat de opvangwet van 12 januari 2007 en het KB van 25 april 2007 een continue evaluatie van de opvangnoden van elke begunstigde voorschrijft:
- binnen de 30 dagen na de toewijzing
- daarna door middel van een zesmaandelijks evaluatieverslag
De evaluatie moet toelaten na te gaan of het verblijf en de begeleiding in de toegewezen opvangstructuur beantwoordt aan de individuele noden van de opvangbegunstigde. Indien dat niet het geval is kan onder bepaalde voorwaarden een transferaanvraag ingediend worden voor een andere opvangplaats.
Beide instructies zijn van toepassing op alle bewoners in het opvangnetwerk, dus ook op niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) en zowel op collectieve als individuele opvang.
Opgelet! Bewoners die reeds een verblijfsrecht van meer dan drie maanden hebben, kunnen echter enkel nog een transfer vragen om medische redenen.
Een transfer aangepaste plaats kan aangevraagd worden door:
- de opvangstructuur, in overleg met de bewoner en met zijn akkoord
- de bewoner of een persoon die de bewoner aanduidt (voogd, advocaat,…). Ook indien de opvangstructuur deze aanvraag niet ondersteunt en de bewoner niet lijkt te beantwoorden aan de criteria.
Wanneer het om een NBMV gaat is het schriftelijk akkoord van de voogd vereist.
Transfer aangepaste plaats omwille van medische redenen
Een aangepaste plaats om medische redenen kan gevraagd worden wanneer uit evaluatie blijkt dat de plaats waar de persoon verblijft medisch niet aangepast is, én wanneer deze gemotiveerd kan worden op basis van één of meerdere specifieke medische criteria:
- een ernstige handicap die niet compatibel is met het leven in de huidige opvangplaats
- beperkte mobiliteit en geen aangepaste infrastructuur en geen familie om te helpen
- zware pathologie waardoor de nabijheid van een referentieziekenhuis noodzakelijk is, bijvoorbeeld: dialyse, chemotherapie,…
- verlies aan autonomie bij een alleenstaande persoon of indien de familie niet in staat is om te helpen
- medische noodzaak aan eigen sanitair
- zeer strikt dieet, bijvoorbeeld: coeliakie (NIET: diabetisch dieet, zoutloos dieet,…)
- infectieziekten in het centrum: ziekten waartegen bewoners behorend tot een risicogroep moeten worden beschermd (bijvoorbeeld: zwangere vrouwen, personen met sterk verzwakt immuunsysteem in geval van bijvoorbeeld een uitbraak van mazelen in het centrum)
- toxicomanie met substitutietherapie en noodzaak tot nabijheid van een apotheek
- psychiatrische problemen die niet verenigbaar zijn met het leven in een collectieve opvangplaats en mits specifieke voorwaarden voldaan zijn
- ondersteuning van een familielid van de eerste graad dat gehospitaliseerd is en nood aan nabijheid tot het ziekenhuis
- zware medische gevallen die continu zorgbehoevend zijn en voor wie opname in een zorginstelling noodzakelijk is
De medische cel gaat bij het onderzoek van de aanvraag ook na of er bepaalde aanpassingen kunnen gedaan worden aan de bestaande opvangplaats om tegemoet te komen aan de noden.
Transfer aangepaste plaats omwille van andere redenen
Een transfer aangepaste plaats kan enkel worden ingediend wanneer er geen andere transferaanvraag (bijvoorbeeld medisch of in het kader van een ordemaatregel) hangende is. Wanneer medische redenen de voornaamste redenen zijn dan moet een transfer aangepaste plaats omwille van medische redenen gevraagd worden.
Een transfer aangepaste plaats omwille van andere dan medische redenen kan worden aangevraagd wanneer uit de evaluatie van de individuele noden blijkt dat:
- de huidige opvangplaats ondanks de inspanningen en ondernomen stappen niet in staat is om te beantwoorden aan deze noden of
- de bewoner binnen de vastgelegde criteria voor een aangepaste plaats valt:
- Taal van de school: indien een kind in een andere taalregio naar school ging gedurende minstens drie maanden of wanneer het voldoende taalkennis heeft om een scholing in een andere taalregio verder te zetten.
- Hereniging met een gezinslid uit het kerngezin (partner, minderjarige kind of meerderjarig ongehuwd kind ten laste) of met een lid van de uitgebreide familie in geval van kwetsbaarheid. Het kan zowel gaan om een hereniging met iemand die opgevangen wordt in het opvangnetwerk als om het dichterbij gaan wonen bij iemand die al elders gevestigd is op het grondgebied.
- Tewerkstelling (NIET: studentenjob): minimum een halftijds contract bepaalde duur van minimum 1 maand en zolang dit niet onder de voorwaarden voor opheffing valt. Hierbij moet ook het bewijs geleverd worden dat de bewoner reeds bijdragen heeft betaald ofwel een verbintenis tot betaling in de nieuwe opvangstructuur.
- Opleiding: wanneer ingeschreven in een opleiding aangeboden door de VDAB of Forem, of door een hogeschool of universiteit
- Isolement: wanneer een bewoner als enige in de opvangstructuur uit een bepaald land afkomstig is of als enige een bepaalde taal spreekt, én indien dit een duidelijke impact heeft op zijn welzijn.
Individueel of collectief
De aangepaste plaats kan een individuele of collectieve plaats zijn, wat betekent dat bijvoorbeeld een bewoner die vanuit individuele opvang een aanvraag doet een collectieve plaats kan toegewezen krijgen.
Toewijzingen aan individuele plaatsen zijn volgens de instructie van Fedasil en het opvangmodel dat momenteel wordt toegepast bovendien voorbehouden aan personen:
- met een hoge erkenningsgraad
- die een verblijfstitel van meer dan drie maanden verwierven
- die kwetsbaar zijn
In geval van hereniging van gezinsleden bepaalt Fedasil zelf waar de hereniging zal plaatsvinden.
Verder vermeldt de instructie ook duidelijk dat bij de beoordeling van de aanvraag rekening zal gehouden worden met de procedurele situatie van de bewoner, bijvoorbeeld of de bewoner in de opvang verblijft na veroordeling door de arbeidsrechtbank.
Procedure
- Ingeval de aanvraag ondersteund wordt door de opvangstructuur:
- de sociaal werker vult een specifiek formulier in
- de bewoner en de verantwoordelijke van de opvangstructuur ondertekenen het document
- alle nuttige bewijzen en bijkomende informatie worden hierbij gevoegd
- het formulier en bijkomende documenten worden per mail of via Match-it door de sociaal werker aan Fedasil bezorgd
- medische documenten worden apart via mail aan de regionale medische cel van Fedasil gestuurd
- Ingeval de aanvraag niet ondersteund wordt door de opvangstructuur, is de procedure hetzelfde MAAR:
- de sociaal werker bezorgt de bewoner alle documenten die de aanvraag kunnen ondersteunen bijvoorbeeld individuele evaluatie, bewijsstukken voor de criteria,… en het formulier dat de bewoner zelf moet invullen en ondertekenen
- de aanvraag moet niet ondertekend worden door de verantwoordelijke van de opvangstructuur
- de opvangstructuur communiceert schriftelijk aan Fedasil de redenen waarom ze de aanvraag ongegrond vindt bijvoorbeeld omdat er reeds voorstellen tot oplossing zijn gedaan
De effectieve indiening van de aanvraag moet volgens de instructies in ieder geval steeds via de opvangstructuur gebeuren en via de voorgeschreven procedure. Zoniet zal de aanvraag niet behandeld worden.
De aanvraag moet meteen volledig zijn. Enkel indien er nog gewacht wordt op externe medische documenten, in het kader van een medische aanvraag, zal de medische cel een aanvulling afwachten, tot maximum 5 werkdagen na de aanvraag. Bij afwezigheid van aanvulling binnen deze termijn zal het dossier afgesloten worden. Nadien kan het wel terug heropend worden.
Behandelingstermijn en beslissing
Er geldt enkel een behandelingstermijn voor transferaanvragen om andere dan medische redenen: binnen maximum 10 werkdagen mag de bewoner een beslissing verwachten.
De transferaanvraag wordt geweigerd:
- Fedasil stuurt een gemotiveerde beslissing naar de opvangstructuur die het uiterlijk binnen de tweede werkdag na ontvangst aan de bewoner moet betekenen.
- In geval van een aanvraag aangepaste plaats omwille van niet-medische redenen kan het zowel om een inhoudelijke weigering gaan als een weigering omwille van een gebrek aan een aangepaste plaats. In dat laatste geval kan de bewoner ten vroegste 30 dagen na de negatieve beslissing een nieuwe transferaanvraag indienen.
De transferaanvraag wordt goedgekeurd:
- In geval van een medische aanvraag zoekt Fedasil een aangepaste plaats en houdt de opvangstructuur regelmatig op de hoogte van de voortgang daarvan. Er is geen vaste termijn bepaald in de instructie.
- In geval van een niet-medische aanvraag wordt er meteen een nieuwe plaats toegewezen.
- Fedasil stuurt een toewijzingsdocument aan de opvangstructuur dat ten laatste de tweede werkdag na verzending aan de bewoner moet betekend worden.
- De bewoner heeft in principe drie werkdagen vanaf de betekening om te verhuizen, tenzij er in geval van een medische transfer meer tijd nodig is.
Wanneer de bewoner de nieuwe plaats weigert, kan deze later geen transferaanvraag meer indienen om dezelfde reden tenzij:
- een andere reden wordt ingeroepen
- de gezondheidstoestand van de bewoner verslechtert.
Er moet op het toewijzingsdocument vermeld worden dat de bewoner de plaats weigert en dit moet, ondertekend door de bewoner, worden terugbezorgd aan Fedasil. Er wordt ook een kopie in het sociaal dossier bewaard.
Uitvoering transfer
- De nieuwe opvangstructuur moet op de hoogte gebracht worden van eventuele medicatie of medische afspraken.
- In geval van medicatie geeft de oude opvangstructuur voldoende medicatie mee zodat de bewoner een periode van 5 werkdagen kan overbruggen.
- Het medisch en sociaal dossier moeten doorgestuurd worden naar de nieuwe opvangstructuur ten laatste op de dag van aankomst van de bewoner. Of het kan onder gesloten enveloppe meegegeven worden met de bewoner.
- In geval van een NBMV moet de voogd akkoord gaan met de overdracht van het dossier. De opvangstructuur draagt de verantwoordelijkheid van een correcte overdracht van het dossier van een NBMV en niet de NBMV zelf.
Opmerking: opvangwet ruimer dan toegepast beleid
Artikel 12§1 van de Opvangwet voorziet ook nog steeds in een mogelijkheid tot een aanvraag transfer naar een individuele opvangplaats na een verblijf van zes maanden in een collectieve plaats.
Fedasil heeft dit echter niet opgenomen in deze instructies als één van de vaste criteria. Het beleidsmatige opvangmodel waarbij enkel specifieke groepen toegang hebben tot individuele opvang blijft dus behouden. Dit werd reeds vanuit verschillende kanten bekritiseerd, onder meer door het Rekenhof.