Raad van State vernietigt protocol over NBMV
Het samenwerkingsprotocol over de registratie van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen (NBMV) die geen asiel aanvragen, is vernietigd. Dat besliste de Raad van State in arrest nr. 229.606 van 18 december 2014.
Op 28 januari 2013 sloten Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ), Fedasil, en de dienst Voogdij (van het Directoraat-generaal Wetgeving en Fundamentele Rechten en Vrijheden) een samenwerkingsprotocol over NBMV die geen asiel aanvragen. Dat protocol wou de samenwerking verbeteren tussen alle diensten die betrokken zijn bij de identificatie en registratie van NBMV: DVZ, de Dienst Voogdij, Fedasil en de politie. Tegelijk wou het protocol voorkomen dat meerderjarigen misbruik maken van het speciale beschermingsstatuut voor NBMV door zich als minderjarige voor te doen. Het legt regels vast voor de leeftijdstest.
De Ligue des Droits de l’Homme stelde een beroep tot vernietiging van het samenwerkingsprotocol in bij de Raad van State. De Ligue vindt dat het protocol de wet wijzigt zonder dat de waarborgen van een normale wetswijziging gerespecteerd zijn.
Zo gaf het protocol onder meer een ruimere bevoegdheid aan de politie dan de wet:
- De politie was niet meer verplicht contact op te nemen met de Dienst Voogdij wanneer zij een jongere aantroffen die verklaarde NBMV te zijn.
- De politie moest ter plaatse in een ziekenhuis dat een samenwerkingsovereenkomst met de dienst voogdij heeft en zo snel mogelijk een leeftijdstest laten uitvoeren bij twijfel over de leeftijd van de jongere.
Daarnaast voerde het protocol een nieuw document in: de oproeping. Wanneer de jongere twee keer niet zou ingaan op de oproeping zou hij automatisch als meerderjarig worden bestempeld. Dit vermoeden van meerderjarigheid staat nochtans niet in de wet.
Arrest van de Raad van State
De Raad van State onderzocht of het protocol als een reglementair besluit beschouwd moet worden. Elk reglementair besluit moet immers:
- verplicht voorafgaand advies vragen aan de afdeling Wetgeving van de Raad van State.
- in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd worden.
Volgens de ondertekenaars van het protocol is het protocol geen reglementair besluit, omdat het slechts de samenwerking tussen de verschillende diensten wou optimaliseren.
Toch beslist de Raad dat dit protocol een reglementair besluit is omdat:
- het regels toevoegt aan de bestaande wetgeving.
- het van toepassing is op een onbepaald aantal personen, namelijk op iedereen in België die verklaart NBMV te zijn en geen asiel heeft aangevraagd.
- het een verplichtend, onpersoonlijk en algemeen karakter heeft.
Het protocol verscheen niet in het Belgisch Staatsblad, en er werd geen advies gevraagd aan de afdeling Wetgeving van de Raad van State. Daarom vernietigt de Raad van State het protocol in haar arrest van 18 december 2014.
Gevolgen voor de praktijk
De Dienst Voogdij liet op de contactvergadering van het Belgisch Comité voor Hulp aan Vluchtelingen (BCHV) van 13 januari 2015 weten dat er geen verschil merkbaar zal zijn in de praktijk, omdat er nog geen beslissingen werden genomen op basis van het protocol.