Voor een medische regularisatiebeslissing (artikel 9ter Verblijfswet) volstaat het niet dat de ambtenaar-geneesheer van Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) algemeen verwijst naar informatie waaruit blijkt dat bepaalde zorg in theorie toegankelijk is in het herkomstland. De geneesheer van DVZ moet zorgvuldig onderzoeken of de benodigde gespecialiseerde zorg en medicatie in de individuele, concrete situatie van de aanvrager voldoende, ook financieel, toegankelijk is. Een medisch advies dat daar niet aan voldoet, schendt het zorgvuldigheidsbeginsel. Extra zorgvuldigheid is bovendien nodig als er een historiek is van herhaalde vernietigde weigeringsbeslissingen, zo stelt de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) in arrest 264.781 van 2 december 2021.
Eerdere ongegrondverklaringen DVZ en vernietigingen RvV
Een Marokkaanse onderdaan vroeg in 2016 een medisch verblijf aan in België op basis van artikel 9ter van de Verblijfswet. Eerder besliste de DVZ al verschillende keren dat de aanvraag ongegrond was: in 2017, 2018 en 2019. Telkens vernietigde de RvV deze beslissingen en ook het bijhorende bevel om het grondgebied te verlaten (bijlage 13).
Daadwerkelijke en financiële toegankelijkheid
Bij een medische verblijfsaanvraag moet de DVZ onderzoeken of er een gepaste en voldoende toegankelijke behandeling bestaat in het land van oorsprong. Dit onderzoek moet geval per geval gebeuren waarbij de DVZ rekening moet houden met de individuele situatie van de aanvrager (Parl.St. Kamer, 2005-2006, doc. nr. 51-2478/01, 35 en doc. nr. 51-2478/08, 9). Dit betekent dat DVZ de beschikbaarheid en toegankelijkheid van een benodigde medische opvolging en behandeling moet beoordelen in het licht van de algemene situatie in het land van herkomst en de individuele omstandigheden van het betrokken individu.
Assurance Maladie Obligatoire de base (AMO) et le Régime d'Assistance Médical (RAMED)
Uit het advies van de ambtenaar-geneesheer of uit de Marokkaanse wettekst kunnen we niet met zekerheid afleiden dat enkel kosten bij hospitalisatie of ook de kosten bij ambulante behandeling inbegrepen zijn in de dekking van de verzekering RAMED. Zowel de Country Fact Sheet: Acces to health care: Morocco van 2019 als het rapport van Human Rights Watch van februari 2016 tonen aan dat patiënten hun ambulante zorgen zelf moeten betalen. Dit is in tegenstelling tot wat de ambtenaar-geneesheer stelt in zijn advies. Beide rapporten laten niet toe met zekerheid te kunnen stellen dat de kosten van de behandelingen in realiteit onder RAMED zullen vallen als de patiënt niet gehospitaliseerd is, ook al zou de wettekst – die dateert uit 2002 en dus ouder is dan de studies over de toepassing van RAMED waarop de verzoekende partij zich baseert – bedoelen dat ook de kosten bij ambulante behandeling gedekt zijn.
De ambtenaar-geneesheer gaat uit van de letterlijke tekst van de Marokkaanse wet. Hij stoelt zich in zijn advies eerder op de wettekst van 2002 en de bedoeling van de wetgever maar niet op de toepassing in realiteit. De RvV vraagt van de ambtenaar-geneesheer een meer verregaande zorgvuldigheid zodat geen onduidelijkheid blijft bestaan of de verzoekende partij toegang zal hebben tot de noodzakelijke zorgen en opvolging wat de kosten betreft. De RvV wijst ook op de historiek sinds 2016 van dit dossier.
Réseau des établissements de soins de santé de base (ESSB)
Uit de bespreking van het ESSB systeem in het advies van de ambtenaar-geneesheer blijkt niet dat de 9ter-aanvrager onder dit stelsel alle nodige zorgen en medicatie gratis zal kunnen verkrijgen. De ambtenaar-geneesheer geeft enerzijds aan dat het gaat om een systeem dat voorziet in basisgezondheidszorg, terwijl hij anderzijds te kennen geeft en niet betwist dat de aanvrager moet opgevolgd worden door verschillende specialisten – zoals onder meer een psychiater, een internist en een uroloog – waarvan zij niet onderzoekt of deze toegankelijk zijn via het ESSB systeem. Evenmin toont de ambtenaar-geneesheer aan dat alle noodzakelijke medicatie – waarvan zij de noodzaak niet ontkent – toegankelijk zal zijn voor de aanvrager. De RvV stelt dat de ambtenaar-geneesheer, gezien de historiek ook, specifiek moet nagaan of de noodzakelijke specialisten en medicatie vallen onder ESSB temeer omdat in het Country Fact Sheet over Marokko gewezen wordt op de frequente tekorten aan medicijnen in het ESSB stelsel.