RvV: willekeurig geweld in het zuiden van Mali

In vier Franstalige arresten van 28-10-2022 heeft de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV) geoordeeld over de actuele veiligheidssituatie in het zuiden van Mali. De RvV stelt in deze arresten vast dat de veiligheidssituatie in het zuiden van Mali niet eenvormig is. Er is een onderscheid tussen de districten Bamako, Kayes, Sikasso en Koulikoro. Alleen in de regio’s Sikasso en Koulikoro is er volgens de RvV sprake van een situatie van willekeurig geweld in de zin van artikel 48/4, § 2, c) van de Verblijfswet (Vw). Deze situatie is niet van die aard dat elke burger in geval van terugkeer louter door zijn aanwezigheid een reëel risico loopt op ernstige bedreiging van zijn leven of zijn persoon. Verzoekers moeten bijgevolg persoonlijke elementen aanvoeren die specifiek voor hen het risico verhogen om slachtoffer te worden van het willekeurige geweld.

De definitie van willekeurig geweld

De RvV analyseert of er sprake is van een situatie van willekeurig geweld in de zin van artikel 48/4, § 2, c) Vw. De RvV verwijst hiervoor naar het arrest Elgafaji van het Europees Hof van Justitie (HvJ). Om een beoordeling van willekeurig geweld te maken, onderscheidt het HvJ twee situaties.

De eerste situatie verwijst naar de mogelijkheid dat iemand slachtoffer wordt van geweld ongeacht de persoonlijke omstandigheden. In dat geval is het de graad van ernst het geweld dermate hoog dat een terugkeer onmogelijk is.

De tweede situatie verwijst naar de situatie waarin de graad van ernst van het geweld niet dermate hoog is, dat er geen automatisch risico bestaat om slachtoffer te worden van dat geweld. In deze situatie spelen individuele elementen van een verzoeker een doorslaggevende rol. Als een verzoeker kan aantonen dat hij persoonlijk meer geraakt wordt door het aanwezige geweld, is de benodigde graad van ernst van het geweld minder hoog.

De RvV heeft een volledige en ex nunc-analyse verricht van de situatie in de regio’s in Mali die in deze zaken aan bod komen, aan de hand van de meest recente informatie die door partijen is aangereikt (COI Focus Mali Situation sécuritaire en COI Focus Mali Situation sécuritaire – Addendum Évènements survenus au premier trimestre 2022).

Geen situatie van willekeurig geweld in regio Kayes en district Bamako

De RvV stelt vast dat het geweld in de regio Kayes (nr. 279.690) en het district Bamako (nr. 279.705), doelgericht en bijzonder beperkt in ruimte en tijd zijn. Er is nochtans sprake van een gewapend conflict in deze regio’s, zoals gedefinieerd in het arrest Diakité van het HvJ. Dit conflict maakt voorlopig relatief weinig burgerslachtoffers. Er lijkt dan ook geen sprake te zijn van blind, willekeurig geweld. Om deze redenen is de RvV van oordeel dat de huidige situatie in de regio Kayes en in het district Bamako, geen situatie van willekeurig geweld is in de zin van artikel 48/4, § 2, c) Vw.

Uit de beschikbare informatie blijkt dat zich in het noorden en het centrum van Mali vaak incidenten voordoen waarbij veel burgerslachtoffers vallen. In de regio Kayes en het district Bamako zijn de gedocumenteerde gewelddaden zeldzamer, gerichter en maken ze minder burgerslachtoffers.

De RvV wijst hierbij wel op het feit dat de veiligheidssituatie volatiel is. Daarom moeten de asieldiensten met grote voorzichtigheid het onderzoek doen naar verzoeken om IB van Malinese onderdanen uit deze regio’s.

Wel een situatie van willekeurig geweld in regio’s Koulikoro en Sikasso

De RvV is van oordeel dat de huidige situatie in de regio’s Koulikoro (nr. 279.715) en Sikasso (nr. 279.716), een situatie van willekeurig geweld is in de zin van artikel 48/4, § 2, c) Vw. Zo is sprake van een gewapend conflict zoals gedefinieerd in het arrest Diakité van het HvJ. Verder merkt de RvV wel op dat het niveau van willekeurig geweld in deze regio’s niet van uitzonderlijke intensiteit is. Dit is een belangrijk verschil met de situatie in het noorden en midden van het land zoals we in een eerder artikel beschreven. De situatie in Koulikoro en Sikasso is zorgwekkend, maar de waargenomen incidenten zijn tamelijk gespreid in de tijd en kennen een relatief laag aantal burgerslachtoffers. Om deze reden kan de Raad niet besluiten dat burgers uit de regio’s Koulikoro en Sikasso louter door hun aanwezigheid in deze regio een reëel risico lopen dat hun leven of hun persoon ernstig wordt bedreigd. Hierdoor past de RvV de tweede situatie in het Elgafaji arrest toe.

Bijgevolg zijn eventuele elementen van de persoonlijke situatie van de verzoeker belangrijk. Deze elementen moeten ertoe leiden dat de verzoeker een groter risico loopt om het slachtoffer te worden van willekeurig geweld dan een andere persoon. Hiervoor moet het geweld niet specifieker tegen hem gericht zijn, dan tegen die andere persoon. Als de elementen deze drempel bereiken, is er een nood aan subsidiaire bescherming voor personen afkomstig uit deze regio’s.

Bericht van Vluchtelingenwerk Vlaanderen