Verplichting tot inburgering in Brussel vanaf 1 juni 2022: wie is waartoe verplicht?

Gepubliceerd op

Update 1-1-2024: dit bericht is niet meer actueel. Lees ons laatste laatste bericht over de Brusselse inburgering hier. 

Op 1 juni 2022 treedt de inburgeringsplicht voor nieuwkomers in Brussel in werking. Dit bericht geeft een overzicht van de regelgeving over de Brusselse inburgeringsplicht, de doelgroep en mogelijke opschortingen van die plicht. Verder staan we stil bij de sanctionering van wie niet aan zijn plicht voldoet. Onderaan ons bericht vindt u de linken naar de relevante bronnen: de ordonnantie, de uitvoeringsbesluiten, het samenwerkingsakkoord en de omzendbrief. Het Brussels inburgeringsbeleid gaat uit van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC) van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, maar vergt samenwerking en afstemming met onder andere de Vlaamse inburgering, en legt de verantwoordelijkheid tot vaststelling van de verplichte doelgroepen bij de 19 Brusselse gemeenten.

We verwerkten alle info op nieuwe webpagina's en in een gedetailleerde doelgroepbrochure over de verplichte inburgering in Brussel. Hieronder leest u een samenvatting, en helemaal onderaan links naar meer info.

1. Brussels inburgeringsbeleid

Het Brussels inburgeringsbeleid houdt een verplichting tot inburgering in voor vreemdelingen met bepaalde verblijfsstatuten die zich vanaf 1 juni 2022 als "nieuwkomer" in een van de 19 Brusselse gemeenten inschrijven.

De GGC organiseert zelf geen inburgeringstraject. Wie verplicht is tot inburgering in Brussel kan kiezen tussen:

  • het inburgeringstraject georganiseerd door de Vlaamse Gemeenschap bij Bon (het Brussels onthaalbureau voor nieuwkomers), en
  • het inburgeringstraject georganiseerd door de Franse Gemeenschapscommissie bij de BAPA’s (bureau d’accueil pour primo-arrivants).

1.1. Inhoud verplichting

De verplichting tot inburgering houdt twee onderdelen in:

  • de nieuwkomer moet zich aanmelden bij Bon of bij de BAPA’s en een inburgeringscontract afsluiten binnen 6 maanden na zijn inschrijving in het vreemdelingenregister van een Brusselse gemeente. In de praktijk zullen gemeentes “een attest van nieuwkomer” afleveren. De GGC koos ervoor om de termijn laten lopen vanaf de aflevering van dit attest.
  • de nieuwkomer moet het inburgeringstraject hebben voldaan binnen een termijn van 18 maanden na de aanmelding en ondertekening van het inburgeringscontract.

Om aan te tonen dat de nieuwkomer aan zijn verplichting voldoet, moet hij telkens het bewijs hiervan meedelen aan zijn gemeente van verblijf.

1.2. Inhoud inburgeringstraject

Het inburgeringstraject omvat de volgende onderdelen:

  • een onthaaltraject, waarbij wordt gepeild naar de noden van de nieuwkomer op vlak van huisvesting, inkomen, gezondheidszorg, socio-professionele inschakeling, kinderopvang en onderwijs, en waarbij de nieuwkomer wordt geïnformeerd over de rechten en plichten die op dit vlak gelden voor alle inwoners van het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad, alsook over de verantwoordelijke actoren en de beschikbare steunmaatregelen;
  • basislessen Frans of Nederlands als tweede taal tot het niveau A2 of niveau A1 voor de mondelinge vaardigheden voor nieuwkomers die analfabeet of anders gealfabetiseerd zijn;
  • een opleiding over burgerschap, waarin basisinformatie wordt verstrekt over de werking van de overheidsinstellingen, over de democratische kernwaarden en over de sociale verhoudingen in onze Belgische samenleving.

Als de inburgeraar het inburgeringstraject bij Bon volgt, zitten de bovenstaande onderdelen vervat in het trajectonderdeel maatschappelijke oriëntatie, de opleiding Nederlands als tweede taal (NT2) en de trajectbegeleiding.

Opgelet! Het Vlaams inburgeringstraject omvat twee bijkomende onderdelen, namelijk een inschrijving bij Actiris binnen 60 dagen na het ondertekenen van het inburgeringscontract en het voldoen van een participatie- en netwerktraject (dat pas later in werking zal treden). Bon biedt het volledige Vlaams traject aan, voor zover het van toepassing is. De Brusselse inburgeraar wordt echter niet gesanctioneerd indien hij de bijkomende Vlaamse onderdelen en doelen niet voldoet.

1.3. Einde verplichting

Het inburgeringstraject is voldaan als de inburgeraar per onderdeel van het vormingsprogramma regelmatig heeft deelgenomen. Regelmatige deelname volstaat dus om te voldoen aan de verplichting gesteld door het Brussels inburgeringsbeleid.

Indien het traject bij Bon wordt gevolgd, is 80% deelname aan elk onderdeel van het vormingsprogramma nodig om aan de inburgeringsplicht te voldoen.

Opgelet! Om een inburgeringsattest te behalen volgens het Vlaams inburgeringsbeleid moet de nieuwkomer de doelstellingen van het Vlaamse inburgeringstraject halen.

2. Doelgroep van de verplichting

De nieuwkomer is verplicht tot inburgering als hij aan de volgende voorwaarden voldoet:

  • Hij is een vreemdeling met niet-EU+ nationaliteit (derdelander);
  • Hij is bij het ontstaan van de verplichting minstens 18 jaar en minder dan 65 jaar oud;
  • Hij verblijft minder dan drie jaar wettig in België;
  • Hij is voor het eerst ingeschreven in het vreemdelingenregister van een Brusselse gemeente met een verblijfstitel van meer dan drie maanden na 1 juni 2022;
  • Hij behoort niet tot een vrijgestelde categorie.

Uit de omzendbrief van 13 mei 2022 van de GGC volgt een zeer ruime omschrijving van “wettig verblijf”. Deze periodes komen in aanmerking:

  • Periodes met een verblijfstitel van meer dan 3 maanden (elektronische vreemdelingenkaart, attest van immatriculatie, bijlage 15 mits aankruising van vakje 1, 2, 4 of 8)
  • Periodes van verblijf met inschrijving in het wachtregister (d.i. verzoekers om internationale bescherming tijdens de procedure om internationale bescherming);
  • Periodes van verblijf zonder inschrijving in het rijksregister (d.i. onder bijlage 35 gedurende een schorsende beroepsprocedure bij de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen).
  • Periodes van kort verblijf worden daarentegen niet in aanmerking genomen. Als er onderbrekingen zijn in deze periodes, dan wordt gekeken naar de optelsom van de periodes van wettig verblijf.

Zijn vrijgesteld van de verplichting op grond van hun verblijfsstatuut:

  • Onderdanen van een EU+ lidstaat;
  • De volgende familieleden van een EU+ onderdaan: de echtgeno(o)t(e) en gelijkgestelde partner, de (klein)kinderen en de (groot)ouders, en die van hun echtgeno(o)t(e);
  • Dezelfde familieleden van een Belg die gebruik heeft gemaakt van zijn recht op vrij verkeer;
  • Arbeids- en studiemigranten;
  • Langdurige ingezeten derdelanders met tweede verblijf in België op basis van overige bestaansmiddelen die hun status hebben bekomen in Duitsland, Estland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Oostenrijk, Tsjechië, Portugal en Roemenië;
  • Vreemdelingen met een tijdelijk verblijfsdoel;
  • Personen met tijdelijke bescherming.

De nieuwkomer kan ook een vrijstelling vragen om de volgende redenen:

  • Hij heeft reeds een inburgeringsattest behaald;
  • Hij was vrijgesteld van inburgering in het taalgebied waar hij voordien was ingeschreven;
  • Hij heeft een diploma of getuigschrift van het basis- secundair of hoger onderwijs behaald in een door de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap of de Duitstalige Gemeenschap gefinancierde, georganiseerde of gesubsidieerde onderwijsinstelling;
  • Omwille van een ziekte of handicap is het blijvend onmogelijk om een inburgeringstraject te volgen.

De vrijstelling die niet volgt uit het rijksregister moet worden aangevraagd bij de gemeente. Deze beslist hier over.

3. Opschorting en sanctionering

3.1. Opschorting van de verplichting

De nieuwkomer kan een opschorting van de verplichting vragen in een aantal wettelijk bepaalde gevallen. De termijn van 6 of 18 maanden wordt dan verlengd met de duur vermeld bij de betrokken opschorting. De regelgeving bepaalt de redenen van opschorting, het bewijs dat de nieuwkomer moet aanbrengen, en de maximale duur van opschorting.

De redenen van opschorting zijn de volgende:

  • Werk of opleiding die niet combineerbaar is met het volgen van een inburgeringstraject;
  • Ziekte of tijdelijk verblijf in het buitenland om medische redenen;
  • Geboorte van een kind;
  • Bijstand of verzorging of palliatieve zorgen aan een familielid of inwonende persoon;
  • Overlijden van familielid;
  • Al een inburgeringstraject volgen;
  • Al op een wachtlijst van een inrichter staan;
  • Gebrek aan opvangmogelijkheid voor kinderen

De opschorting moet bij de gemeente worden aangevraagd. Deze beslist hier over.

3.2. Sanctionering

Indien de nieuwkomer zijn verplichting niet nakomt, kan hij worden gesanctioneerd. De gemeente stuurt eerst een aanmaning. Als de nieuwkomer zijn verplichting dan nog niet voldoet binnen 2 maanden wordt het dossier overgemaakt aan de handhavingsambtenaar van de GGC. Deze kan hem een administratieve geldboete van 100 € tot max. 2.500 € opleggen. Hiertegen kan de nieuwkomer binnen 60 dagen beroep instellen bij de Raad van State.

Meer info