Sancties voor schijnhuwelijken

In het kort

Naast preventieve controlemogelijkheden bestaan er ook wettelijke sancties als een schijnhuwelijk al tot stand is gekomen: 

  • de nietigverklaring
  • de strafrechtelijke sanctionering
  • het extra lang inreisverbod 

Nietigverklaring

Een huwelijk dat al voltrokken is, kan nietig verklaard worden op basis van een ernstig vermoeden van schijnhuwelijk. De meeste rechtbanken treden op dat vlak heel voorzichtig op en zullen niet snel nietig verklaren. Het risico bestaat dat de procedure van de nietigverklaring oneigenlijk gebruikt wordt als een alternatieve of eenvoudige echtscheidingsprocedure.

  • de echtgenoten zelf
  • alle belanghebbenden
  • het parket

Het parket is verplicht om de nietigheid te vorderen van een schijnhuwelijk.

  • De nietigverklaring heeft terugwerkende kracht. Dat betekent dat het huwelijk juridisch gezien nooit heeft plaatsgevonden.
  • Jij of je toekomstige echtgenoot kan je verblijfsrecht verliezen, zelfs als je een definitief of onvoorwaardelijk verblijfsrecht hebt (bijvoorbeeld de elektronische B kaart of de elektronische F+ kaart). Aangezien het huwelijk beschouwd wordt alsof het nooit bestaan heeft, kan je je recht op gezinshereniging niet inroepen.
  • Een nietig verklaard huwelijk heeft óók gevolgen voor de partij die het huwelijk te goeder trouw aangegaan is.
  • Ten aanzien van de kinderen hebben de positieve gevolgen van een nietig verklaard huwelijk toch uitwerking. Dat is bijvoorbeeld belangrijk voor het vermoeden van vaderschap dat gebaseerd is op het huwelijk. Hun verblijfsrecht kunnen ze wel verliezen na de nietigverklaring van het huwelijk van de ouders. Dat is het standpunt van Dienst Vreemdelingenzaken. Rechtspraak in dat verband is ons niet bekend.
  • De definitieve nietigverklaring van een schijnhuwelijk kan zelfs leiden tot het verlies van de Belgische nationaliteit.

De griffier bij de rechtbank of het hof van beroep stuurt een uittreksel van het definitief vernietigingsvonnis of -arrest naar de gemeente en naar Dienst Vreemdelingenzaken. De partijen worden daarvan in kennis gesteld.

Tegen een nietig verklaard huwelijk kan je hoger beroep aantekenen bij het hof van beroep.

Bestraffing van een misdrijf

Onderstaande gedragingen zijn misdrijven die strafrechtelijk gesanctioneerd kunnen worden. Ook pogingen om schijnhuwelijken te sluiten in de hieronder vermelde situaties zijn strafbaar.
De strafrechter kan, bovenop het uitspreken van een straf, ook de nietigheid van het huwelijk uitspreken op vordering van het parket of een partij in het geding.

Iemand die (wetens en willens) een schijnhuwelijk afsluit, kan door de correctionele rechtbank veroordeeld worden tot een gevangenisstraf van 1 maand tot 3 jaar en met een geldboete van 50 tot 500 euro. 

Dat geldt enkel voor schijnhuwelijken afgesloten vanaf 3 oktober 2013. Schijnhuwelijken afgesloten vóór die datum vallen onder de oude (en mildere) strafmaat van 8 dagen tot 3 maanden of een geldboete van 26 tot 100 euro.

Wie geld kreeg om een schijnhuwelijk af te sluiten, riskeert een gevangenisstraf van 2 maanden tot 4 jaar en met een geldboete van 100 tot 2500 euro. 

Gebeurde dat vóór 3 oktober 2013 dan kan die persoon enkel gestraft worden met een gevangenisstraf van 15 dagen tot 1 jaar of een geldboete van 50 tot 250 euro.

Wie geweld of bedreigingen gebruikt om iemand anders te dwingen tot het sluiten van een schijnhuwelijk, riskeert een gevangenisstraf van 3 maanden tot 5 jaar en een geldboete van 250 tot 5000 euro. 

Gebeurde dat vóór 3 oktober 2013 dan kan die persoon enkel gestraft worden met een gevangenisstraf van 1 maand tot 2 jaar of een geldboete van 100 tot 500 euro.

Inreisverbod

Stelt de rechter op definitieve wijze vast dat een derdelands onderdaan een schijnhuwelijk heeft afgesloten? Dan kan een later bevel om het grondgebied te verlaten (BGV) gepaard gaan met een extra lang inreisverbod van maximum 5 jaar. Dat kan alleen wanneer het BGV geen termijn voorziet voor vrijwillig vertrek of wanneer een eerder BGV niet uitgevoerd werd.