Hoe verloopt de procedure?

Je betaalt registratierechten

Je moet je registratierechten van 150 euro betalen vóór je je nationaliteitsverklaring gaat afleggen. Registratierechten zijn een vorm van belastingen. Zonder bewijs van betaling (een ‘kwijting’), is je dossier onvolledig en wordt het niet behandeld. Je kan dit bewijs niet achteraf toevoegen aan je dossier.

Zoek de adresgegevens van het bevoegde kantoor rechtszekerheid voor jouw gemeente

Je legt de verklaring af

Je legt zelf je verklaring af bij de burgerlijke stand van de gemeente waar je woont. Je moet meerderjarig (+18 jaar) zijn.

De ambtenaar van de burgerlijke stand geeft je een bewijs van het afleggen van je verklaring. Dit bewijs zegt niets over de volledigheid of ontvankelijkheid van je dossier.

Boven je handtekening moet je schrijven:

“Ik verklaar Belgisch staatsburger te willen worden en de Grondwet, de wetten van het Belgische volk en het Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden te zullen naleven.”

Als je zelf niet kan schrijven, kan de verklaring afgelegd worden bij bijzondere en authentieke volmacht (artikel 6 Wetboek van de Belgische nationaliteit). In de praktijk gebeurt dit bij notariële volmacht.

De verklaring na 10 jaar bezit van staat, kan je ook afleggen in het buitenland bij de Belgische beroepsconsulaire post. 

Je naam moet overal identiek zijn

Als de schrijfwijze van je naam of voornaam niet identiek is in de documenten die je voorlegt en in het bevolkings-, vreemdelingen- of strafregister, dan wordt je aanvraag opgeschort totdat de schrijfwijze in alle registers en documenten gelijk is.

Als je geen naam of voornaam hebt, dan stelt de ambtenaar van de burgerlijke stand voor om kosteloos een procedure op te starten om een naam en voornaam te krijgen. Dat is geen verplichting, maar een mogelijkheid. Als je ervoor kiest om de procedure op te starten, wordt de aanvraag opgeschort tot je een naam en voornaam hebt gekregen.

Opmerking 

De procedure wordt opgeschort totdat de schrijfwijze in alle documenten en registers gelijk is gemaakt. In de praktijk zal de procedure dus voor onbepaalde tijd worden opgeschort.

De ambtenaar van de burgerlijke stand onderzoekt de volledigheid

De ambtenaar van de burgerlijke stand controleert de volledigheid van het dossier. Hij doet dit binnen 30 werkdagen na het afleggen van de verklaring.

Als je verklaring onvolledig is, geeft de ambtenaar van de burgerlijke stand je een formulier waarop hij aanduidt welke ontbrekende documenten je nog moet toevoegen. Je krijgt dan 2 maanden de tijd om de verklaring volledig te maken ('hersteltermijn').

Als je verklaring volledig is, geeft de ambtenaar van de burgerlijke stand een ontvangstbewijs:

• binnen 35 werkdagen na het afleggen van een volledige verklaring
• binnen 15 werkdagen na het verstrijken van de hersteltermijn die je kreeg om je dossier volledig te maken

Als je je verklaring niet of onvoldoende aanvult en vervolledigt binnen de 2 maanden hersteltermijn, moet de ambtenaar van de burgerlijke stand je ervan op de hoogte brengen dat je dossier onvolledig is. Je aanvraag is dan onontvankelijk. De ambtenaar doet dat bij aangetekende brief en ten laatste binnen 15 werkdagen na het verstrijken van de termijn die je kreeg om je dossier volledig te maken. Je kan hiertegen enkel een beroep tot nietigverklaring aantekenen bij de Raad van State.

Als de ambtenaar het ontvangstbewijs niet op tijd aflevert, dan wordt je aanvraag als volledig beschouwd. Dat is ook zo als de ambtenaar niet op tijd meedeelt dat de aanvraag onontvankelijk is.

De ambtenaar van de burgerlijke stand stuurt een kopie van het volledige dossier door naar de volgende 3 instanties:

• het parket van de rechtbank van eerste aanleg
• de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)
• de Staatsveiligheid

Hij moet dat doen binnen 5 werkdagen na de aflevering van het ontvangstbewijs. Zodra het parket het dossier ontvangt, moet het ‘onverwijld’ een ontvangstmelding geven.

Het parket geeft een bindend advies

Het parket kan binnen 4 maanden na het ontvangstbewijs een negatief advies uitbrengen als:

• je niet voldoet aan de grondvoorwaarden
• er een beletsel wegens gewichtige feiten eigen aan de persoon bestaat

Bij een negatief advies moet het parket altijd de redenen opgeven.

Als het parket het dossier pas ontving (van de ambtenaar van de burgerlijke stand) in de loop van de vierde maand van de termijn die het heeft om een advies uit te brengen, dan wordt de termijn verlengd met één maand. De termijn gaat in vanaf de overzending van het dossier aan het parket.

Er kunnen zich 4 verschillende situaties voordoen.

Eerste situatie: het parket laat helemaal niets weten

Vier maanden na het ontvangstbewijs is er geen enkel bericht van het parket. Er is geen ontvangstmelding en geen mededeling van verzet.

Dat betekent dat het parket het dossier niet ontvangen heeft. De nationaliteitsverklaring wordt dan automatisch geweigerd. De ambtenaar van de burgerlijke stand moet je hiervan onmiddellijk op de hoogte brengen.

Je kan in beroep gaan. Je vraagt aan de ambtenaar van de burgerlijke stand om je dossier door te sturen naar de rechtbank van eerste aanleg. Je stuurt daarvoor binnen vijftien dagen een aangetekende brief naar de ambtenaar van de burgerlijke stand met de vraag om je dossier door te sturen naar de rechtbank van eerste aanleg.

Tweede situatie: het parket geeft een ontvangstmelding en laat verder niets weten

Het parket laat vier maanden na het ontvangstbewijs niet weten of het zich al dan niet verzet.

Je verklaring wordt dan beschouwd als goedgekeurd. De ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft de nationaliteitsverklaring in en brengt je op de hoogte van de inschrijving. Je bent Belg vanaf de dag van de inschrijving.

Derde situatie: het parket verzet zich niet tegen de Belgische nationaliteit

De ambtenaar van de burgerlijke stand schrijft de verklaring in en brengt je op de hoogte van de inschrijving. Je bent Belg vanaf de dag van de inschrijving.

Vierde situatie: het parket verzet zich tegen de Belgische nationaliteit

De nationaliteitsverklaring wordt dan geweigerd. Het parket brengt jou en de ambtenaar van de burgerlijke stand op de hoogte bij aangetekende brief.

Je kan in beroep gaan. Je moet dan de ambtenaar van de burgerlijke stand verzoeken om het dossier door te sturen naar de rechtbank van eerste aanleg. Je stuurt daarvoor binnen vijftien dagen een aangetekende brief naar de ambtenaar van de burgerlijke stand met de vraag om je dossier door te sturen naar de rechtbank van eerste aanleg.

Beroep bij de rechtbank

Bij de rechtbank van eerste aanleg

Bij een negatief advies van het parket of wanneer de ambtenaar van de burgerlijke stand het dossier niet heeft doorgestuurd naar het parket, kan je in beroep gaan.

Je moet bij aangetekende brief en binnen 15 dagen aan de ambtenaar van de burgerlijke stand vragen om je dossier door te sturen naar de rechtbank van eerste aanleg. De periode van 15 dagen begint te lopen op het moment dat je het negatieve advies van het parket ontvangt of op het moment dat de ambtenaar van de burgerlijke stand je op de hoogte brengt van het feit dat hij je dossier niet heeft doorgestuurd naar het parket.

De rechter doet met een gemotiveerde beslissing uitspraak over de gegrondheid van het negatief advies. De rechter roept je eerst op voor een hoorzitting.

De griffie van de rechtbank van eerste aanleg brengt je op de hoogte van de beslissing.

Bij het hof van beroep

Als je niet akkoord gaat met de beslissing van de rechtbank, kan je beroep instellen bij het hof van beroep. Je doet dit bij verzoekschrift en binnen de vijftien dagen. Ook het parket kan hoger beroep instellen.

Een hoger beroep instellen is niet altijd aan te raden. Een procedure is duur. Je moet een advocaat betalen en er zijn andere kosten. De procedure kan lange tijd in beslag nemen. Soms loont het de moeite om even te wachten tot je op een andere manier Belg kan worden.

Het hof van beroep doet uitspraak na advies van de procureur-generaal. Het hof zal je eerst oproepen voor een hoorzitting.

Bij een positieve beslissing van de rechtbank van eerste aanleg of het hof van beroep stuurt het parket de beslissing terug naar de ambtenaar van burgerlijke stand. Die zal de beslissing inschrijven in de registers. Je bent Belg vanaf de inschrijving. De ambtenaar brengt je op de hoogte.

Bij een negatieve beslissing is de procedure afgelopen.

Geen omvorming naar naturalisatieaanvraag

Als je nationaliteitsverklaring geweigerd wordt, wordt die niet meer automatisch omgevormd naar een naturalisatieaanvraag. Dat is zo sinds de wetswijziging die in werking trad op 1 januari 2013. Als je je verklaring nog vóór 1 januari 2013 aflegde, is dat wel nog het geval.

Teruggave documenten

De documenten die je verzamelde en afgegeven werden, worden aan het einde van de procedure onmiddellijk teruggegeven door de ambtenaar van de burgerlijke stand.

Herkrijging

Ook als je de Belgische nationaliteit verloor, maar voldoet aan de voorwaarden voor herkrijging van de nationaliteit, moet je deze procedure volgen.