Internationale bevoegdheid erfopvolging

Welke regels bepalen of de Belgische rechter bevoegd is?

De bevoegdheidsregels over erfrecht worden sinds 17 augustus 2015 geregeld door de Europese Erfrechtverordening (Verordening nr. 650/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli 2012 betreffende de bevoegdheid, het toepasselijke recht, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen en de aanvaarding en de tenuitvoerlegging van authentieke akten op het gebied van erfopvolging, alsmede betreffende de instelling van een Europese erfrechtverklaring).

De Europese Erfrechtverordening geldt in alle EU-landen behalve Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk.

Wanneer kan een vordering in België worden ingesteld?

De algemene bevoegdheidsregel bepaalt dat de rechterlijke instanties in België bevoegd zijn om uitspraak te doen over de hele erfopvolging als de erflater op het moment van zijn overlijden in België zijn gewone verblijfplaats had, ook als er onroerende goederen zijn in een andere lidstaat (artikel 4 Erfrechtverordening).

Er zijn nog andere situaties mogelijk waarin er een vordering in België over de erfopvolging kan worden ingesteld:

•  Als de erflater de Belgische nationaliteit heeft, kan hij een rechtskeuze voor het Belgische recht maken. In dat geval kan hij ook overeenkomen dat de Belgische rechterlijke instanties uitsluitende bevoegd zijn voor zijn erfopvolging (artikel 5 en 22 Erfrechtverordening).
• Als de goederen van de nalatenschap in België liggen en de erflater op het moment van zijn overlijden zijn gewone verblijfplaats buiten de EU had en :
• op het moment van overlijden de Belgische nationaliteit had
• zijn vorige gewone verblijfplaats in België had en dit niet langer dan vijf jaar geleden bij de instelling van de vordering (artikel 10 Erfrechtverordening)
• Als er geen ander enkel gerecht van een lidstaat op grond van de verordening bevoegd is, zouden de Belgische rechterlijke instanties bij wijze van uitzondering uitspraak doen over de erfopvolging. Dat kan als er in de derde staat waarmee de zaak nauw verbonden is, geen procedure kan worden gevoerd (forum necessitatis, artikel 11 Efrechtverordening).