Zwangerschap en bevalling

Als je zwanger bent of net bevallen bent, en een onwettig of precair verblijf in België hebt, dan stoot je op heel wat vragen:

• Hoe worden je medische kosten betaald? 
• Wat is het verblijfsstatuut van je kind? En heeft dit een invloed op jouw verblijfsstatuut?
• Wat zijn de gevolgen van de kennisgeving, aangifte en erkenning van de geboorte? 
• Heb je recht op kraamgeld of gezinsbijslag?

Ziekteverzekering via je partner?

Als je partner een ziekteverzekering heeft, dan heb jij ook recht op ziekteverzekering als jullie gehuwd zijn of samenwonen. Als jullie samenwonen zonder gehuwd te zijn, dan moet je deze samenwoonst bewijzen met een inschrijving in het Rijksregister. Als jullie gehuwd zijn, is de regelgeving iets soepeler, en moet je een document voorleggen waaruit blijkt dat je de registratie van de samenwoonst hebt gevraagd bij de gemeente. 

Ziekteverzekering voor je kind?

Als jij een ziekteverzekering hebt, of je partner, dan heeft je kind ook recht op ziekteverzekering. Je kind moet in de geboorteakte of adoptieakte zijn opgenomen. Soms volstaat het dat je aantoont dat je instaat voor het onderhoud van het kind.

De factuur van de prenatale onderzoeken en bevalling komt op de naam van de moeder te staan. Het is dus van belang dat je als moeder je ziekteverzekering in orde brengt, als dat mogelijk is.

Wie kan zich aansluiten bij een ziekenfonds in België?

Dringende medische hulp bij onwettig verblijf

Als vrouw zonder wettig verblijf kan je via dringende medische hulp je zwangerschap, bevalling en postnatale zorgen gratis laten opvolgen. Je vraagt best tijdig een tenlasteneming aan bij het OCMW. Het OCMW voert een sociaal onderzoek uit om je behoeftigheid vast te stellen. Daarbij houdt het rekening met de inkomsten van de vader van het (ongeboren) kindje. 

Het OCMW zal nagaan of je recht hebt op ziekteverzekering.

Een reisverzekering voor medische bijstand of een privéziekteverzekering dekken de kosten van zwangerschap of bevalling niet. Dat is meestal expliciet uitgesloten in de polis.

Materiële opvang en OCMW-steun

Als je geen wettig verblijf hebt, dan heb je recht op financiële of materiële steun bij medische overmacht. 

Overmacht wordt meestal aanvaard bij zwangerschap, zeker vanaf de 7de maand van de zwangerschap tot 2 maanden na de bevalling.

De situatie is verschillend naargelang:

• je al in materiële opvang bent
• je nog niet in materiële opvang verbleef

Je bent zwanger en al in materiële opvang

Als je al in de materiële opvang verblijft, dan heb je recht op verlengde opvang, als je een uitvoerbaar bevel om het grondgebied te verlaten werd betekend in de periode vanaf de 7de maand van de zwangerschap tot 2 maanden na de bevalling.

Je moet dat bewijzen met één van de volgende documenten:

• een bewijs van zwangerschap dat de vermoedelijke bevallingsdatum vermeldt
• de geboorteakte van het kind

Je bent zwanger en nog niet in materiële opvang

Als je zwanger bent, dan kan je vanaf de 7de maand zwangerschap OCMW-steun aanvragen.

Als de steun niet wordt toegekend omdat je een onwettig verblijf hebt, dan kan je verwijzen naar de constante rechtspraak die de OCMW-steun wel toekent. De arbeidsrechtbank van Brussel kent meestal financiële steun toe vanaf 2 maanden voor de vermoedelijke bevallingsdatum tot 2 à 3 maanden erna. Je hebt recht op dringende medische hulp, voor zover je aan die voorwaarden voldoet.

Een pasgeborene kan als begeleide minderjarige in onwettig verblijf met zijn ouders opgevangen worden in een federaal opvangcentrum.

Als je bevel om het grondgebied te verlaten nog niet is verstreken, dan heb je recht op maatschappelijke dienstverlening tijdens de termijn om het bevel uit te voeren. Daarom kan het interessant zijn om een verlenging van je bevel te vragen.

Gratis consultaties door Kind en Gezin

De opvolging van de zwangerschap en je kind kan gratis gebeuren bij de pre- en postnatale consultaties van Kind en Gezin. De artsen en verpleegkundigen van Kind en Gezin werken voor Vlaanderen en Brussel. ONE is de Franstalige organisatie in Brussel of Wallonië.

De kosten van de extra prenatale onderzoeken of bevalling die Kind en Gezin niet aanbiedt, worden betaald volgens het verblijfsstatuut van de moeder.

Meer weten over de terugbetaling van medische kosten per verblijfssituatie?

Verblijfsrecht en zwangerschap

Tijdens en na de zwangerschap kan je bij DVZ een verlenging aanvragen van de termijn van je bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). 

Kort uitstel van vertrek

Als je geen verblijfsrecht hebt, dan kan je een kort uitstel van vertrek aanvragen van je bevel om het grondgebied te verlaten (BGV). Je kan een verlenging aanvragen vanaf de 7de maand van de zwangerschap.

De Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ) verlengt in bepaalde situaties de termijn van je bevel om het grondgebied te verlaten. Het is onduidelijk of DVZ in de praktijk de verlenging van een BGV toestaat waarvan de termijn reeds verlopen is. 

De verlenging wordt toegestaan tot 2 maanden na de vermoedelijke bevallingsdatum.

Voeg bij je aanvraag een medisch attest dat de onmogelijkheid om te reizen attesteert en de vermoedelijke datum van je bevalling vermeldt. Geef je adresgegevens aan de DVZ door.

Het is maar de vraag of het de moeite loont om een kort uitstel van vertrek aan te vragen. Vaak komt er geen of een laattijdig antwoord op de aanvraag. Hoogzwangere vrouwen worden in de praktijk niet uitgewezen, omdat de internationale vereniging van vliegtuigmaatschappijen (IATA) dat niet toelaat.

Soms geeft een verlenging van het bevel om het grondgebied te verlaten extra sociale rechten.

Hoe verleng je je kort verblijf?

Welk verblijfsrecht heeft het kind?

Een minderjarig kind waarvan de afstammingsband met zijn beide ouders vaststaat, volgt het sterkste verblijfsstatuut van één van beide ouders. Het zal in hetzelfde rijksregister ingeschreven worden en een verblijfstitel toegekend krijgen met dezelfde verblijfsduur.

Een kind dat in België geboren wordt uit één Belgische ouder die zelf in België geboren is, krijgt automatisch de Belgische nationaliteit op voorwaarde dat de afstammingsband met die ouder vaststaat. In andere situaties zal een kind mogelijk ook de Belgische nationaliteit kunnen krijgen, maar dient een verklaring afgelegd te worden. 

Als je als vreemdeling feitelijk een gezin vormt met een Belg of met een vreemdeling met wettig verblijf, dan kan je onder bepaalde voorwaarden gezinshereniging aanvragen. 

Welk verblijfsrecht heeft de ouder van een Belgisch of Unieburger-kind?

Als ouder van een minderjarig (soms ook meerderjarig) kind met een verblijfsrecht in België kan je onder bepaalde voorwaarden gezinshereniging aanvragen. 

Kennisgeving en aangifte van de geboorte

Kennisgeving

Het ziekenhuis of de vroedvrouw doet de kennisgeving. De kennisgeving gebeurt de eerstvolgende werkdag na de geboorte bij de gemeente waar het ziekenhuis gevestigd is. Een kraamkliniek kan ook een geboorteaangifte doen. De geboorteakte die hieruit volgt, wordt ingeschreven in het geboorteregister bestemd voor aangifte in de kraamkliniek.

Aangifte

De aangifte van de geboorte moet binnen de 15 dagen gebeuren door de ouders bij de gemeente (burgerlijke stand) van de geboorte. De gemeente stuurt de geboorteakte door naar de gemeente van verblijf. Daar wordt de geboorteakte ingeschreven in het register bestemd voor aangifte bij de gemeente. Als je onwettig verblijf hebt, dan wordt de akte niet opgestuurd. In dat geval krijg je bij de aangifte een formulier waarmee je de geboorteakte bij de gemeente van de geboorte kan afhalen.

Als je niet gehuwd bent, dan kan de geboorteaangifte alleen door de moeder gebeuren, behalve als de vader het kind al erkend had. Wanneer één van de beide ouders onwettig in België verblijft, dan is het zinvol om het kind te erkennen vóór de geboorte. Dat biedt een zekere bescherming.

Vaststelling van afstamming

Lees meer over de vaststelling van afstamming.

Gezinsbijslag

Als we over gezinsbijslag spreken, bedoelen we het kraamgeld of startbedrag dat je ontvangt naar aanleiding van de geboorte, de kinderbijslag en eventuele toeslagen die afhangen van de situatie van het kind en het gezin waarin het opgroeit.

De verschillende deelentiteiten hebben een onderscheiden systeem van gezinsbijslag. De woonplaats van het kind bepaalt welke deelentiteit bevoegd is.  
Gezinsbijslag kan aangevraagd worden vanaf de zesde maand van de zwangerschap. 

Lees meer over de gezinsbijslag.