Toepasselijk recht relatie van samenleven

Wat is het toepasselijk recht?

De samenlevingsrelatie wordt beheerst door het recht van het land van de eerste registratie (artikel 60, eerste lid Wetboek IPR). In geval van meerdere registraties in verschillende landen, zal de eerste registratie in aanmerking moeten worden genomen.

De wetgever heeft gekozen voor een verwijzing naar het recht van de eerste registratie omwille van de uiteenlopende juridische invullingen die verschillende landen aan de samenlevingsrelatie geven.

 

Wat valt onder het toepasselijk recht?

  • de voorwaarden van de vaststelling van de relatie
  • de gevolgen van de relatie voor de goederen van de partijen
  • de oorzaken en de voorwaarden inzake de beëindiging van de relatie.

Zowel het ontstaan, de gevolgen als de voorwaarden voor de beëindiging van de relatie worden dus aan een enkele wet onderworpen, namelijk die van de eerste registratie. Deze verwijzingsregel is wezenlijk verschillend van deze inzake huwelijk (waar enkel de vormvoorwaarden bij de huwelijkssluiting worden beheerst door het recht van de plaats van de huwelijkssluiting, zie teksten over huwelijk).

De wettelijke samenwoning, als enige samenlevingsrelatie die door een Belgische ambtenaar van de burgerlijke stand kan worden geregistreerd, wordt dus volledig beheerst door het Belgische recht.
Werd de samenlevingsrelatie in het buitenland aangegaan, dan valt deze onder het recht van het land van de eerste buitenlandse registratie. Willen de partners hun relatie beëindigen, dan moeten ze dat doen volgens dat buitenlandse recht.

Enige uitzondering op dit criterium van de plaats van registratie vormt de bescherming van derden. Voor de vermogensrechtelijke gevolgen ten aanzien van derden wordt verwezen naar de regels inzake huwelijk (artikel 60, derde lid Wetboek IPR). Er zal eerst moeten worden nagegaan of er een rechtskeuze werd gemaakt in het samenlevingscontract. Als de partners geen keuze hebben gemaakt, valt de bescherming van derden onder hetzelfde recht als het recht dat het huwelijksvermogen beheerst bij gebrek aan huwelijkscontract. Artikel 60, derde lid Wetboek IPR voorziet in een oplossing als de samenlevingsrelatie niet bestaat in het aangewezen recht. Dan wordt het recht toegepast van het land op wiens grondgebied de relatie is geregistreerd.