Afghanistan: verblijfsaanvragen en bijstand sinds machtsovername Taliban

Of iemand in aanmerking komt voor een visum gezinshereniging hangt onder meer af van de nationaliteit en het verblijfsrecht van de referentiepersoon in België. De voorwaarden, documenten en te volgen procedure worden uitvoerig besproken op onze webpagina's gezinshereniging.

Met betrekking tot de beoordeling van aanvragen gezinshereniging gaat DVZ ook nog steeds uit van de normale wettelijke vereisten.

Concreet betekent dit het volgende:

• Enkel de wettelijk bepaalde familieleden komen in aanmerking. Andere familieleden (zoals bijvoorbeeld broers, zussen, ooms, tantes, grootouders, enzovoort) kunnen vaak enkel een humanitair visum aanvragen.
• De materiële voorwaarden moeten vervuld zijn (indien van toepassing: toereikende, stabiele en regelmatige inkomsten; voldoende huisvesting; ziekteverzekering; geen gevaar voor volksgezondheid, openbare orde of nationale veiligheid). De wettelijk voorziene uitzonderingen of vrijstellingen blijven uiteraard van toepassing. Zo moet DVZ in het kader van de individuele behoefteanalyse en de verplichte evenredigheidstoets steeds rekening houden met alle individuele elementen van het dossier. Bijgevolg is het altijd nuttig om de individuele situatie van zowel de referentiepersoon in België, als het familielid in Afghanistan zoveel mogelijk te duiden en te staven met bewijzen.
• De administratieve bijdrage moet betaald worden, behalve voor familieleden die vrijgesteld zijn.

a) Flexibiliteit vereiste documenten?

Het algemene standpunt van de DVZ is dat zij geval per geval beoordelen of het onmogelijk is om bepaalde documenten voor te leggen of niet.  DVZ beoordeelt de Afghaanse aanvragen in samenspraak met de Belgische ambassade in Islamabad. In elk individueel dossier bekijken ze welke alternatieve, al dan niet gelegaliseerde, documenten aanvaard kunnen worden. Hierbij wordt er gekeken naar het geheel van documenten die worden voorgelegd. Zo wordt er rekening gehouden met de bewijswaarde van deze documenten en conformiteit met bestaande elementen in het dossier (bv. verklaringen van de refertepersoon tijdens zijn asielprocedure). In gevallen waar de aangebrachte documenten en informatie niet volstaan, kan beroep gedaan worden op een DNA-test (zie titel 1.1.1., ondertitel ‘e) DNA-test’).

Het is aan de betrokkene om proactief en uitvoerig te beargumenteren waarom hij in zijn specifiek geval niet aan de vooropgestelde wettelijke vereisten kan voldoen, indien mogelijk met bewijsstukken. De algemene veiligheidssituatie in Afghanistan voorziet Afghanen dus niet automatisch van bepaalde vrijstellingen. Het is dus cruciaal om te specifiëren welke dienst gesloten is, welke beschermingsrisico’s de aanvrager loopt, waarom hij daardoor niet de vereiste documenten kan verkrijgen, enzovoort. In situaties waar het evident is dat het mogelijk is om een bepaald document te verkrijgen, is het nuttig om aan de DVZ  te vragen naar een algemene uitzondering of tenminste een snelle beoordeling van de redenen die de aanvrager momenteel opgeeft over de onmogelijkheid. 

In de praktijk blijkt dat DVZ toch zeer streng blijft wat betreft de voorgelegde documenten. Het blijft dus aangeraden om de aanvraag te onderbouwen met zo veel mogelijk nuttige documenten.

Specifieke documenten

• Attest van celibaat: DVZ liet begin april 2022 aan Myria weten dat wanneer dit document niet kan worden voorgelegd, het bewijs van ongehuwde staat op een andere manier kan gebeuren, bijvoorbeeld door middel van een ondertekende verklaring op eer (zie nota Myria van 19 juli 2022).
• Uittreksel strafregister: Het standpunt van DVZ hieromtrent is nog niet duidelijk (zie nota Myria van 19 juli 2022). In een arrest van 14 juni 2022 (nr. 274.047) beslist de Raad voor vreemdelingenbetwistingen (RvV) dat het ontbreken van een uittreksel uit het strafregister niet noodzakelijk mag leiden tot een weigering van de aanvraag.  

Bewijs familieband

In sommige gevallen is DVZ bij wet verplicht om rekening te houden met andere geldige bewijzen (art. 12bis, §§5 en 6 Verblijfswet). Voor het bewijs van de familieband voorziet de Verblijfswet zelf in alternatieve bewijsmodaliteiten via een cascadesysteem. Dit geldt in het algemeen, onafhankelijk van de specifieke situatie van Afghanistan, maar is in dit kader wel belangrijk.

Volgens de Verblijfswet wordt de familieband door middel van de volgende bewijsmiddelen vastgesteld:

1. officiële documenten die deze band aantonen, opgesteld overeenkomstig de regels van het internationaal privaatrecht, zowel wat de inhoudelijke en vormelijke voorwaarden als wat de legalisatie betreft. Over het algemeen gaat het om een letterlijk afschrift van het origineel van de akte die overeenkomstig artikel 30 van het Wetboek van internationaal privaatrecht gelegaliseerd werd.
2. 'andere geldige bewijzen', indien het voor de vreemdeling niet mogelijk is om officiële documenten voor te leggen. Bij familie van begunstigden van internationale bescherming, met wie de familieband al bestond voor aankomst van de referentiepersoon in België, is DVZ verplicht hiermee rekening te houden (art. 12bis, §5 Verblijfswet). Ook mag DVZ de aanvraag niet weigeren om de enige reden dat er geen officiële documenten van de gezinsband werden voorgelegd (art. 11, §2, eerste lid Verblijfswet). Over de uitleg van dit principe door het Hof van Justitie, lees je meer in dit nieuwsbericht van april 2019. Over een toepassing hiervan door de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (RvV), lees je meer in dit nieuwsbericht van augustus 2020. Voor familie van begunstigden van internationale bescherming, met wie de familieband pas tot stand kwam na aankomst van de referentiepersoon in België, voor familie van andere derdelanders met verblijfsrecht in België (artikel 12bis, §6 Verblijfswet) en familieleden van Belgen en Unieburgers (artikel 44 Verblijfsbesluit) is deze mogelijkheid onderworpen aan de discretionaire beoordeling van DVZ. De RvV oordeelde dat DVZ deze discretionaire bevoegdheid wel op redelijke wijze moet uitoefenen (lees hierover ons nieuwsbericht).
3. een onderhoud of een aanvullende analyse (een DNA-test), indien het familielid geen ‘andere geldige bewijzen’ kan voorleggen.

De omzendbrief van 17 juni 2009 houdende bepaalde verduidelijkingen en wijzigings- en opheffingsbepalingen inzake gezinshereniging verduidelijkt verder:

• wanneer aanvaard wordt dat het ‘onmogelijk’ is om officiële documenten voor te leggen, en
• welke 'andere geldige bewijzen' aanvaard kunnen worden.
• Opgelet! De omzendbrief van 17 juni 2009 verzwaart de bewijslast door te stellen dat men de ‘onmogelijkheid’ moet bewijzen om officiële documenten voor te leggen, terwijl noch de verblijfswetgeving, noch de Gezinsherenigingsrichtlijn dit oplegt. Het familielid moet alleen aantonen dat het geen officiële documenten kan voorleggen, zonder dat dit daarom onmogelijk moet zijn. Bovendien blijkt intussen uit rechtspraak van het Hof van Justitie (lees hierover meer in dit nieuwsbericht) dat, van zodra het familielid zijn samenwerkingsplicht ten aanzien van de lidstaat nakomt en er kennelijk geen sprake is van fraude, de lidstaat verplicht is om rekening te houden met andere bewijzen van de gezinsband, zelfs al vindt de lidstaat de uitleg voor het ontbreken van officiële documenten niet plausibel.

In de praktijk is het aangewezen dat de aanvrager alle mogelijke bewijzen van de gezinsband voorlegt en motiveert waarom hij, desgevallend, bepaalde documenten niet kan voorleggen. Ook hier voorziet de algemene veiligheidssituatie in Afghanistan Afghanen dus niet automatisch van een vrijstelling.

b) Termijnen en leeftijdsvoorwaarden

De huidige situatie in Afghanistan maakt zowel het verzamelen van de nodige documenten als de indiening van een visumaanvraag bij de bevoegde Belgische diplomatieke post bijzonder moeilijk, of zelfs onmogelijk. Dit heeft verregaande gevolgen voor gezinshereniging, aangezien er tal van termijnen en leeftijdsvoorwaarden gelden: als de aanvraag niet tijdig ingediend wordt zal er in sommige gevallen geen recht op gezinshereniging meer bestaan of gelden er strengere voorwaarden.

Voor wat betreft termijnen en leeftijdsvoorwaarden die specifiek gelden voor de familieleden van erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden:

1. De Verblijfswet voorziet een vrijstelling op de vereisten van huisvesting, ziekteverzekering en bestaansmiddelen, op voorwaarde dat:

• de familieband reeds bestond vooraleer de referentiepersoon België binnenkwam, en
• de aanvraag is ingediend binnen het jaar na de erkenning als vluchteling of de toekenning van het statuut van subsidiair beschermde.

Uit rechtspraak van het Hof van Justitie en de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen blijkt evenwel dat wanneer een laattijdige aanvraag gezinshereniging objectief verschoonbaar is, termijnen niet strikt toegepast mogen worden. We bespraken deze rechtspraak in dit nieuwsbericht van januari 2019.

2.Ouders van een niet-begeleide minderjarige vluchteling hebben een recht op gezinshereniging, ook al is hij/zij ondertussen meerderjarig op het moment van de aanvraag gezinshereniging. Wel moeten de ouders hun aanvraag gezinshereniging indienen binnen een redelijke termijn na zijn erkenning als vluchteling of na de toekenning van de subsidiaire bescherming. Lees meer hierover in dit nieuwsbericht.

DVZ past in dergelijke situaties een strikte termijn van 3 maanden toe. Volgens de RvV moet deze ‘redelijke termijn’ echter in elk dossier concreet beoordeeld worden door DVZ. Deze rechtspraak wordt besproken in een nieuwsbericht van januari 2020. Ook moeten bijzondere omstandigheden die de laattijdige indiening objectief verschoonbaar maken, aanvaard worden (zie RvV 21 april 2020, nr. 235.415; RvV 17 december 2020, nr. 246.404; RvV 29 oktober 2019, nr. 228.228 (UDN), RvV 17 september 2020, nr. 241.134).

Bij eenlaattijdige indiening van de aanvraag, is het dus steeds zeer belangrijk dat het gezinslid expliciet de specifieke moeilijkheden of omstandigheden uiteenzet die de tijdige indiening hebben verhinderd buiten zijn wil om. Dit door aan te tonen dat hij er alles aan deed om tijdig een aanvraag in te dienen (dit wil zeggen vóór het verstrijken van een termijn of leeftijdsgrens), maar dat dit onmogelijk of bijzonder moeilijk was. Het is daarom nuttig om een spoor bij te houden van de gezette stappen, en de nodige bewijsstukken hiervan aan te brengen. Bijvoorbeeld:

• Persartikels of rapporten omtrent de sluiting van de grensovergangen, van de Afghaanse openbare diensten, enzovoort
• Een kopie van de aanvraag en de afgifte van het Pakistaans e-visum om de grens over te steken
• Printscreens van de website van VFS indien er geen afspraken kunnen worden gemaakt
• …

Opdat deze omstandigheden worden aanvaard, is het bovendien sterk aanbevolen dat het familielid op voorhand en met name vóór het verstrijken van de wettelijke termijn, zijn intentie kenbaar maakt om een visum gezinshereniging aan te vragen. Dit door per mail contact op te nemen met de bevoegde Belgische diplomatieke post en DVZ. Hierbij is het belangrijk om zo gedetailleerd mogelijk uiteen te zetten en zoveel mogelijk aan te tonen dat het onmogelijk is om de grens over te steken en de aanvraag bij de outsourcingpartner van de bevoegde Belgische diplomatieke post in te dienen. Anderzijds vernietigde de RvV al een weigering van DVZ, omdat DVZ de bijzondere omstandigheden en verschoonbaarheid niet uit eigen beweging onderzocht, terwijl hij hiervan op de hoogte moest zijn omdat het algemeen gekend was (RvV 12 oktober 2020, nr. 242.087, besproken in dit nieuwsbericht).

Meer informatie over de mogelijkheid om een humanitair visum in te dienen, vindt u op onze webpagina’s ‘Humanitair visum’.

Het huidig beleid ten aanzien van aanvragen voor een humanitair visum ingediend door Afghanen blijft onbekend. Er is voorlopig nog geen informatie beschikbaar over de slaagkansen van een humanitaire visum voor bepaalde risicoprofielen uit Afghanistan. Dit wordt ook bevestigd door Myria.

De voormalige staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi benadrukte in het verleden dat steeds een individuele analyse gemaakt wordt van het dossier, waarbij de huidige situatie in Afghanistan een rol speelt bij de beoordeling van de elementen in het dossier (e-mail kabinet staatssecretaris 6 oktober 2021). Ook gaf hij reeds te kennen in het bijzonder rekening te houden met de profielen die in aanmerking kwamen voor evacuatie, met name personen die een verhoogd risico lopen (zoals bijvoorbeeld zij die gewerkt hebben voor het Ministerie van Defensie, mensenrechtenorganisaties, andere (inter)gouvernementele en internationale organisaties, journalisten, vrouwenbewegingen, enzovoort) (overleg met kabinet staatsecretaris voor Asiel en Migratie, 2 september 2021).

Wanneer de voogd van een niet-begeleide minderjarige vreemdeling (NBMV) de bijzondere verblijfprocedure opstart, dient DVZ op zoek te gaan naar de duurzame oplossing in het hoger belang van het kind. In functie daarvan geeft DVZ opdracht aan de bevoegde Belgische ambassade om een family assessment uit te voeren. In dat kader onderzoekt de ambassade onder meer de lokale situatie, de familiale context, opvanggaranties, en de bereidheid van de familie om de NBMV terug op te vangen.

De huidige context laat het uitvoeren van family assessments in Afghanistan niet toe. DVZ heeft momenteel geen zicht op het heropstarten van de family assessments voor Afghaanse NBMV. De behandeling van de bijzondere verblijfprocedure van Afghaanse NBMV zal echter niet opgeschort worden. DVZ tracht een beslissing omtrent de duurzame oplossing te nemen gebaseerd op de elementen aanwezig in het dossier: dit is bijvoorbeeld de aanvraag van de voogd, het interview, informatie uit voorgaande procedures, landeninformatie, en best interest-elementen.

Indien DVZ er niet in slaagt de duurzame oplossing te bepalen voor de 18^de verjaardag van de NBMV, eindigt de procedure.

Tijdens de contactvergadering internationale bescherming van Myria van september 2022 liet DVZ weten dat er geen gedwongen terugkeer plaatsvindt naar Afghanistan. Er worden wel opnieuw 'bevelen om het grondgebied te verlaten' afgeleverd. 

UNHCR vaardigde in februari 2022 richtsnoeren uit over de beschermingsnoden van personen die Afghanistan ontvluchten. Daarin sprak het zich uit tegen een gedwongen terugkeer naar Afghanistan.

Tijdens de contactvergadering internationale bescherming van Myria van maart 2023 liet Fedasil weten dat men zich opnieuw kan aanmelden voor vrijwillige terugkeer naar Afghanistan. Men bekijkt wat mogelijk is en informeert over de risico's. 

Er is geen vrijwillige terugkeer en re-integratie mogelijk via partners IOM en Caritas. Bijstand van IOM is niet mogelijk aangezien Afghanistan op hun 'suspension list' staat en Caritas is sowieso niet aanwezig in Afghanistan. 

Voor Afghanen is het momenteel praktisch onmogelijk een paspoort te bekomen. Toch blijft het beleid van de FOD BuZa over Belgische reisdocumenten voor vreemdelingen ongewijzigd. Een aanvraag voor een reisdocument voor vreemdelingen 'rood paspoort' moet aan de vooropgestelde voorwaarden voldoen en verloopt volgens de bestaande procedure. Op deze webpagina vind je hierover meer informatie. 

Voor Afghanen die subsidiaire bescherming hebben in België betekent dit dat je alleen een reisdocument voor vreemdelingen kan krijgen wanneer je identiteit vaststaat en je een attest van het CGVS kan voorleggen waaruit blijkt dat je geen nationaal paspoort kan bekomen.

Het CGVS zegt daarover het volgende (informatie 24 november 2022):

“Het CGVS levert voornoemd attest enkel af wanneer de subsidiaire beschermingsstatus werd toegekend op grond van artikel 48/4, § 2, a en b van de Vreemdelingenwet, met andere woorden wanneer het vaststaat dat de verzoeker bij een terugkeer naar zijn land van herkomst een reëel risico loopt op het lijden van ernstige schade bestaande uit de doodstraf of executie, of omdat er sprake is van foltering of een onmenselijke of vernederende behandeling of bestraffing. Het levert dus geen attesten af aan de subsidiair beschermde die de status verkregen heeft omdat er sprake is van een gewapend conflict in zijn land van herkomst (art. 48/4, § 2, c Vreemdelingenwet).

 Het volstaat echter niet dat men de status gekregen heeft op grond van artikel 48/4, § 2 a of b Vw. Het is immers bijkomend vereist dat het vaststaat dat de dat de ernstige schade waaraan een verzoeker bij een terugkeer naar zijn of haar land van herkomst zou worden blootgesteld uitgaat van of veroorzaakt wordt door de Staat. In dat geval is de Staat de actor van ernstige schade  (artikel 48/5, § 1 van de Vreemdelingenwet), en kan er niet van de betrokkene verwacht worden dat hij zich tot diezelfde Staat richt voor het bekomen van nationaliteitsdocumenten. Wanneer de status echter wordt toegekend omdat de Staat onvoldoende bescherming kan bieden (in de zin van artikel 48/5, § 2 Vreemdelingenwet) zijn de autoriteiten in het land van herkomst weliswaar indirect verantwoordelijk voor het bestaan van het risico, maar liggen deze niet zelf aan de oorsprong van de ernstige schade. Deze subsidiair beschermde kan derhalve nog steeds beroep doen op zijn nationale autoriteiten voor het bekomen van identiteits- en nationaliteitsdocumenten” 

Als je identiteit niet vaststaat wil dit zeggen dat je als subsdiair beschermde je identiteit verklaarde. Je krijgt dan de vermelding 'decl' op je verblijfskaart. Je identiteit staat niet vast en is gebaseerd op een verklaring en niet op een identiteitsbewijs. Je kan deze vermelding laten weghalen met een paspoort of ander document dat je identiteit bewijst. Je doet dit bij de gemeente die het op zijn beurt voorlegt aan de Dienst Vreemdelingenzaken.  

 Voor Afghanen geldt een soepelere regeling voor het weghalen van de vermelding ‘decl’:

• Je legt een (vervallen) paspoort voor. Je kan een paspoort voorleggen dat niet verlengd werd door de Afghaanse ambassade.
• Je hebt geen paspoort meer. Je legt een kopie van je paspoort voor uit het administratief dossier van DVZ. Dit moet je zelf opwerpen en opvragen. DVZ doet dit niet automatisch.
• Je hebt nooit een Afghaans paspoort gehad. Je moet dan alle volgende documenten voorleggen:
  • Een verklaring van de Afghaanse ambassade in Brussel dat je geen Afghaans paspoort kan verkrijgen.
  • Een vervangend geboorteattest afgeleverd door de Afghaanse ambassade in Brussel.
    • Om dit attest te bekomen vraagt de Afghaanse ambassade een Tazkira.
• Is er een verschil tussen de identiteitsgegevens op het paspoort/vervangend geboorteattest en het rijksregister/de verblijfskaart?
  • Dan moet je ook een attest van individualiteit voorleggen, ook afgeleverd door de Afghaanse ambassade.
  • Een attest van individualiteit bevestigt dat de persoon op het paspoort/geboorteattest dezelfde is als diegene in het rijksregister/op de verblijfskaart. 

Documenten afkomstig van de Afghaanse ambassade in Brussel moet je legaliseren bij de dienst Legalisatie van de FOD Buitenlandse Zaken in Brussel.

Het is belangrijk om voor ogen te houden dat er geen wettelijke geldigheidstermijn is voorzien voor buitenlandse documenten. Vaak hanteren Belgische instanties een standaard maximum ouderdomstermijn van documenten. Een afschrift van een buitenlands document zou dan maximum 6 maanden oud mogen zijn, of voor andere instanties 1 jaar.

Hoewel het in sommige gevallen gerechtvaardigd kan zijn om zich er van te vergewissen dat het afschrift de meest actuele toestand reflecteert, met alle randmeldingen erbij, schrijft de wet nergens voor dat een afschrift slechts 6 maanden of 1 jaar oud mag zijn. Bovendien werken niet alle landen met randmeldingen, waardoor het zinloos is om vast te houden aan een formele benadering. De Vaste Commissie inzake de Burgerlijke Stand bevestigde hierover expliciet dat men terzake de nodige soepelheid moet hanteren, rekening houdend met de moeilijkheidsgraad om bepaalde documenten te bekomen, getuige punt 2.10.9 van de FAQ van de DABS.

De huidige situatie in Afghanistan kan één van die factoren zijn die het aannemelijk maakt dat het zeer moeilijk, zo niet onmogelijk is om recente afschriften van bepaalde documenten te bekomen.

Vervangend vonnis

Indien het werkelijk onmogelijk is om de oorspronkelijke akten in het land van herkomst te bekomen, bestaat de mogelijkheid om een vervangend vonnis te vragen aan de familierechtbank in België. Artikel 26 Burgerlijk Wetboek voorziet die mogelijkheid indien de oorspronkelijke akte is verloren gegaan of vernietigd. De vernietiging of het verlies en de inhoud van de akte kan men bewijzen door geschriften, door andere authentieke bronnen of door getuigen. Deze mogelijkheid staat ook open voor buitenlandse akten die men onmogelijk kan bekomen. Eens er een Belgisch vonnis is, geldt dat vonnis als een volwaardige vervanging van de oorspronkelijke akte en zal dat vonnis voor alle toekomstige situaties gebruikt kunnen worden.

Indien men een Afghaanse akte van de burgerlijke stand nodig heeft en men kan aantonen dat het onmogelijk is om die te bekomen, kan men beroep doen op deze procedure in België.

Consulair attest

In specifieke procedures kan de geboorteakte vervangen worden door een consulair attest afgeleverd door de Afghaanse ambassade. Het Koninklijk besluit van 17 januari 2013, tot vaststelling van de lijst van landen waar het verkrijgen van een geboorteakte onmogelijk is of op zware moeilijkheden botst (BS 30/01/2013) vermeldt onder meer Afghanistan. Het consulair attest moet dan gelegaliseerd worden door de dienst Legalisatie van de FOD Buitenlandse Zaken. Dit consulair attest kan worden gebruikt in de procedures van huwelijk (artikel 164/3 Burgerlijk Wetboek), de erkenning van een kind (artikel 327/2 Burgerlijk Wetboek) en de verwerving van de Belgische nationaliteit (artikel 5, §1Wetboek van de Belgische nationaliteit).

Indien men een Afghaans vonnis moet voorleggen om een bepaalde situatie op afdoende wijze te staven en/of te regelen, is het goed om voor ogen te houden dat ook de Belgische rechter soms uitzonderlijk bevoegd kan zijn in zaken waar men zich normaal gezien tot de Afghaanse rechter zou moeten wenden. Artikel 11 van het Wetboek Internationaal Privaatrecht (WIPR) bepaalt namelijk dat de Belgische rechters uitzonderlijk bevoegd zijn wanneer het onredelijk zou zijn te eisen dat de vordering in het buitenland wordt ingesteld. Dit kan bijvoorbeeld toepassing vinden indien het gaat om een vordering inzake ouderlijke verantwoordelijkheid (in dat geval in combinatie met art. 12.3 Brussel IIbis Verordening), gerechtelijke vaststelling vaderschap,…

Indien er redelijkerwijze geen twijfel is omtrent de authenticiteit van de buitenlandse akte, kan de ambtenaar van de burgerlijke stand een beroep doen op artikel 24, §2 WIPR om in specifieke gevallen vrijstelling te verlenen van de legalisatievereiste om te oordelen over de geldigheid van een buitenlandse akte. Deze bepaling spreekt over de rechter, maar ze dient overeenkomstig de Memorie van Toelichting ook als zijnde van toepassing op de ambtenaar van de burgerlijke stand beschouwd te worden. (Memorie van Toelichting Wetsvoorstel houdende Wetboek Internationaal Privaatrecht, Doc Sénat, 3-27/1, p. 54)

In bepaalde gevallen is het namelijk noodzakelijk om te oordelen over de geldigheid van buitenlandse akten, ook al zijn deze niet gelegaliseerd. Dat is bijvoorbeeld al het geval voor documenten uit Somalië die niet kunnen worden gelegaliseerd. In de huidige situatie kunnen we aannemen dat het ook voor Afghaanse documenten uiterst moeilijk kan zijn om documenten correct gelegaliseerd te krijgen. In die gevallen waarin de ambtenaar zich voldoende geïnformeerd acht, moet het mogelijk zijn om zeer welbepaalde documenten vrij te stellen van de legalisatievereiste voor buitenlandse akten. In het bijzonder in die gevallen waarin de legalisatie onmogelijk is omwille van aantoonbare overmacht, is het niet redelijk om vast te blijven houden aan de legalisatievereiste. Temeer daar de legalisatievereiste enkel een formaliteitsvereiste is, en verder geen uitsluitsel geeft over de inhoud of authenticiteit van het document.

We zien in de praktijk dat de ambtenaren van burgerlijke stand eerder geneigd zijn om de beoordeling over de erkenning van een niet gelegaliseerd document over te laten aan de rechtbank. We begrijpen dat het voor de ambtenaren zeer moeilijk is om te besluiten dat een buitenlands document voldoet aan de voorwaarden van erkenning zonder dat het voldoet aan de legalisatievereiste. De betrokkenen kunnen bij weigering van erkenning van een buitenlandse akte door de ambtenaar, de erkenning verzoeken bij de familierechtbank in een procedure op eenzijdig verzoekschrift (art. 23 Wetboek IPR) of een procedure starten om een vervangend vonnis te bekomen van de ontbrekende akte (procedure art. 26 en 35 Burgerlijk Wetboek). 

De Centrale Autoriteit Burgerlijke Stand van de FOD Justitie geeft het volgende advies omtrent bepaalde Afghaanse documenten:

• Een Afghaanse taskara is geen akte van burgerlijke stand. Het is bijgevolg niet mogelijk om op basis van een taskara de afstamming te bepalen of te wijzigen.
• Ook consulaire attesten zijn geen aktes van burgerlijke stand. Ze zijn wel geldig voor een huwelijksaangifte, een nationaliteitsaanvraag en een erkenning van een kind.
• Een bevestiging op eer voor de rechtbank van een huwelijk is ook geen akte van burgerlijke stand. Bovendien kan je er niet uit afleiden dat de grond- en vormvoorwaarden voor het huwelijk vervuld zijn.
• Een huwelijkscertificaat of het groene huwelijksboekje is wel een akte van burgerlijke stand op voorwaarde dat het certificaat conform is.
• Een geboortecertificaat (birth registration card of birth certificate) is wel een akte van burgerlijke stand op voorwaarde dat dit document afgeleverd werd door de ACCRA (Afghan Central Civil Registration Authority) of de NSIA (National Statistics Information Authority).

Gezien de veiligheidssituatie in Afghanistan, bestaat er een risico op contactverlies met familieleden (die zich binnen of buiten Afghanistan bevinden).

Het Rode Kruis blijft aanwezig in Afghanistan waardoor opsporingen in Afghanistan mogelijk blijven, weliswaar met de volgende restricties:

1. Reeds bestaande dossiers worden verder opgevolgd. Er kunnen vertragingen optreden qua behandeltijd door een stijging in aanvragen en de algemene veiligheidssituatie die beweging op terrein bemoeilijkt.
2. Nieuwe dossiers gelinkt aan de huidige situatie kunnen opgestart worden.

Woon je in Vlaanderen of Brussel, neem contact op met Rode Kruis - Vlaanderen via:

• het contactformulier op de website: www.restoringfamilylinks.be;
• het telefoonnummer: 015 44 35 22 (van maandag tot vrijdag, tussen 9 en 12.30 uur)

Woon je in Wallonië of Brussel, neem contact op met Croix-Rouge de Belgique - Communauté francophone (dienst “Rétablissement des Liens Familiaux”) via e-mail: service.rlf@croix-rouge.be.

Afghanen die zich in en rond Afghanistan bevinden en opzoek zijn naar hulp en/of informatie kunnen ook contact opnemen met UNHCR Afghanistan. Naar aanleiding van de situatie in Afghanistan heeft UNHCR de webpagina 'Help Afghanistan' en ‘Help Pakistan’ tot stand gebracht.

Het Europees Ondersteuningsbureau voor asielzaken (EASO) publiceerde 11 november 2021 een geactualiseerde versie van het landeninformatierapport over Afghanistan. Dit rapport bevat relevante veiligheidsinformatie die gebruikt kan worden bij de beoordeling van verzoeken om internationale bescherming. Zowel de algemene veiligheidssituatie in Afghanistan als de regionale en districtsontwikkelingen worden hierin besproken.

Op 10 januari 2022 publiceerde EASO een landeninformatierapport over Afghanistan: ‘EASO COI Report Afghanistan: Country focus’.

Op 24 januari 2023 publiceerde het Europees Agentschap voor Asiel (EUAA) zijn richtlijnen voor Afghanistan: "Country Guidance: Afghanistan". 

Op 16 augustus 2022 publiceerde EUAA een landeninformatierapport over Afghanistan: ‘EUAA, COI Report, Targeting of individuals’.

Op 23 augustus 2022 publiceerde EUAA een landeninformatierapport over Afghanistan: ‘EUAA, Afghanistan, Security Situation’.

Op 5 mei 2022 publiceerde het CGVS een COI Focus over de veiligheidssituatie in Afghanistan. 

De organisatie Asylos publiceerde ook een landeninformatierapport over de situatie in Afghanistan. Dit rapport wordt regelmatig geactualiseerd. 

Het UNHCR publiceerde in februari 2023 een nota met richtlijnen over de internationale beschermingsnoden van personen die Afghanen ontvluchten. 

Nansen schreef een nota over het gebruik van beleidsrichtlijnen van UNHCR en het Europees Asielagentschap in Afghaanse dossiers.