Medische kosten als Unieburger

In het kort

Bij een aanvraag tot inschrijving bij een Belgische gemeente ontvang je als Unieburger een bijlage 19. De bijlage zelf opent geen recht op aansluiting bij de Belgische publieke ziekteverzekering. 

Je mag echter zonder beperking werken in België, en in dat geval is het verplicht om aan te sluiten bij de publieke ziekteverzekering. Bij ontvangst van een elektronische EU kaart kan de Unieburger zelf een recht op aansluiting openen, als ingeschrevene in het Rijksregister.

Hoe herken je een Unieburger?

De volgende documenten kunnen aangeven dat de persoon een Unieburger is:
  • een ID document van een van de EU lidstaten
  • een bijlage 19 (opstartdocument voor inschrijving, goed letten op de hoedanigheid!)
  • een elektronische EU kaart

Medische kosten van een Unieburger

In de opstartfase met de bijlage 19 is de hoedanigheid van inschrijving in het Rijksregister (opgegeven op de bijlage 19 zelf - bv 'werknemer, 'student', 'werkzoekende'...) van belang voor het recht op steun van een OCMW, als de Unieburger zich niet in een zelfredzame situatie bevindt. OCMW-steun aanvragen in de opstartfase - en in de voorwaardelijke fase van de eerste 5 jaar - zal weleer een negatief effect hebben op de mogelijkheid om een verblijfsrecht te bekomen.

Publieke ziekteverzekering in het buitenland

Als Unieburger met een bijlage 19 heb je vaak nog een publieke ziekteverzekering in je lidstaat van herkomst. De publieke ziekteverzekering van de lidstaten komt in principe tussen voor onverwachte medische kosten in een andere lidstaat. Dit is zeker zo in kort verblijf (90 dagen) als Unieburger, maar vaak is er nog dekking mogelijk tot een jaar na vertrek uit de herkomst-lidstaat (tenzij je je expliciet uitschreef uit de registers van je herkomstlidstaat). Bij kort verblijf kan men dus meestal terugvallen op de Europese Ziekteverzekeringskaart (EZVK) uitgereikt door de herkomstlidstaat.

Publieke ziekteverzekering in België

In de opstartfase met de bijlage 19 kan je als Unieburger niet aansluiten bij de Belgische publieke ziekteverzekering op basis van het document zelf, maar wel als 'persoon ten laste' van een gerechtigde, waar de inschrijving in het rijksregister op hetzelfde adres staat als deze gerechtigde. 

Wanneer je als Unieburger reeds werkt met de bijlage 19 ben je verplicht om zelf aan te sluiten bij een mutualiteit van keuze, op basis de sociale bijdragen van de werkgever. 

Je kan je ook aansluiten als gerechtigde als student hoger onderwijs, ook al ben je nog niet ingeschreven in het Rijksregister.

Vanaf het moment dat je als Unieburger een elektronisch document ontvangt, kan je een eigen recht op aansluiting openen op basis van de inschrijving in het Rijksregister. Zodra er een recht op een Belgische ziekteverzekering is, vervalt de tussenkomst van de buitenlandse ziekteverzekering.

Opgelet! Als je als Unieburger wilt aansluiten op basis van je verblijfsdocument (via je inschrijving in het Rijksregister), ga je soms moeten aantonen dat je geen uitkering (bv een pensioen, of een invaliditeitsuitkering...) ontvangt van je herkomstlidstaat. Als dit het geval is zal de Belgische publieke ziekteverzekering je niet kunnen aansluiten ten hunnen laste. De uitkerende lidstaat blijft in dit geval verantwoordelijk voor de medische kosten via de publieke ziekteverzekering in dat land. Je kan je aanmelden bij een mutualiteit van keuze in België met je EU kaart, maar als je een uitkering ontvangt van je lidstaat zal de Belgische mutualiteit de kosten factureren naar uitkerende lidstaat. De mutualiteit hier treedt in dit geval enkel op als tussenpersoon.

Privéziekteverzekering

In geval van stopzetting van de publieke ziekteverzekering in je lidstaat van herkomst bij vertrek daar, kan het zijn dat je een privéziekteverzekering moet nemen voor de dekking van medische kosten in de opstartfase met een bijlage 19, als je nog geen recht op aansluiting hebt via tewerkstelling in België. Deze situatie komt soms voor bij personen uit Nederland die naar België migreren. Een privéziekteverzekering dekt meestal geen bestaande ziekten of kosten verbonden aan zwangerschap en is ook meestal voor een korte duur.

Dringende Medische Hulp (DMH) voor Unieburgers

Als Unieburger met een bijlage 19 en als gezinslid met een bijlage 19 of bijlage 19ter, ben je soms uitgesloten van een tussenkomst voor steun in het kader van maatschappelijke dienstverlening tijdens de eerste 3 maanden van je verblijf. Dit met uitzondering van DMH. Na 3 maanden heb je wel recht op maatschappelijke dienstverlening, waaronder een OCMW-tussenkomst in de medische kosten, als je aan de voorwaarden voldoet. 

Geen OCMW-tussenkomst voor medische kosten tijdens de eerste 3 maanden

Je hebt recht op dringende medische hulp als andere betalingsregelingen de medische kosten niet of onvoldoende dekken. Je wordt uitgesloten van een OCMW-tussenkomst in het kader van maatschappelijke dienstverlening tijdens de eerste drie maanden van je verblijf, als je tot één van de volgende groepen behoort:

  • Je bent Unieburger
  • Je bent een gezinslid dat een Unieburger vervoegt
  • Je bent een gezinslid dat een Belg vervoegt

Uitzondering: deze uitsluiting geldt niet wanneer je

  • als werknemer of zelfstandige een verblijfsrecht bekwam
  • een werknemer of zelfstandige als gezinslid vervoegt 

Dan heb je wel recht op maatschappelijke dienstverlening.

De termijn van de eerste drie maanden loopt vanaf de afgifte van de bijlage 19 of de bijlage 19ter. Zeer uitzonderlijk kan het zijn dat er geen bijlage 19 of bijlage 19ter afgegeven en krijg je onmiddellijk een EU kaart of F kaart. In dat geval loopt de termijn vanaf de afgifte van de EU kaart of  F kaart.

OCMW-tussenkomst voor medische kosten mogelijk na 3 maanden

Je hebt recht op maatschappelijke dienstverlening, waaronder een OCMW-tussenkomst voor de medische kosten na de eerste 3 maanden. Je moet voldoen aan de voorwaarden voor maatschappelijke dienstverlening.

De periode van 3 maanden loopt vanaf de aflevering van de bijlage 19 of de bijlage 19ter. Als je vooraf geen bijlage 19 of 19ter kreeg, loopt ze vanaf de afgifte van de EU of F kaart.

Ben je werkzoekende Unieburger of een gezinslid van een werkzoekende Unieburger, dan geldt de volgende uitzonderingssituatie:

  • Heb je een bijlage 19 of 19ter? Dan heb je geen recht op maatschappelijke dienstverlening, enkel op dringende medische hulp.
  • Heb je een elektronische EU kaart of een F kaart ? Dan heb je geen recht op maatschappelijke dienstverlening, maar wel op maatschappelijke integratie.
  • Heb je een elektronische EU kaart van onbeperkte duur of een elektronische F+ kaart? Dan heb je recht op maatschappelijke integratie.