23 januari 2015

Sinds 1 januari 2015 moeten meemoeders niet langer een adoptieprocedure doorlopen om de tweede juridische ouder te worden van het kind waarvan hun partner is bevallen. De wet van 5 mei 2014 die de afstamming van de meemoeder regelt, is sinds begin dit jaar in werking getreden. De wet van 18 december 2014 regelt ook de situaties met een internationaal element en de naamsoverdracht bij meemoederschap. De omzendbrief van 22 december 2014 verduidelijkt de nieuwe regelgeving aan de ambtenaren van burgerlijke stand.

Grote lijnen van de nieuwe afstammingsregels

  • Een kind dat geboren wordt tijdens het huwelijk of binnen de 300 dagen na ontbinding van het huwelijk, heeft de echtgenote van de moeder tot meemoeder, op voorwaarde de vaderlijke afstamming niet vaststaat.
  • Als de meemoeder niet gehuwd is met de moeder, kan zij het kind erkennen als de vaderlijke afstamming niet vaststaat.
  • De nieuwe wet van 5 mei 2014 regelt ook de betwisting van de afstamming en het onderzoek naar het meemoederschap.

Deze nieuwe regelgeving is alleen van toepassing onder voorbehoud van de bepalingen van het wetboek IPR.

Wijzigingen aan het wetboek IPR

De wet van 18 december 2014 wijzigt onder andere het wetboek IPR. Als gevolg van de gewijzigde afstammingsregels moesten enkele artikels van het wetboek IPR aangepast worden, zodat in situaties met een internationaal element de bevoegde rechter en het toepasselijke recht inzake meemoederschap kan bepaald worden.

  • Voor de vaststelling en betwisting van het meemoederschap gelden dezelfde bevoegdheidsregels als voor de vaststelling en betwisting van het vaderschap en moederschap. De terminologie van artikel 61 van het wetboek IPR werd aangepast.
  • Het toepasselijke recht op de betwisting van het meemoederschap is het nationale recht van de meemoeder. De basisregel dat het nationale recht van de ouder in aanmerking wordt genomen als aanknopingsfactor om het toepasselijke recht te bepalen, blijft dus behouden. Artikel 62 van het wetboek IPR werd geherformuleerd om in overeenstemming te zijn met de nieuwe afstammingsregels.

Naamsoverdracht bij meemoederschap

De wet van 5 mei 2014, gewijzigd bij de wet van 18 december 2014, voert een nieuw artikel 335ter in het Burgerlijk Wetboek in. Dit artikel regelt de naamsoverdracht bij meemoederschap.

  • De regeling is identiek aan de regeling van naamsoverdracht als gevolg van de vaststelling van de afstamming van vaderszijde. Ouders hebben de keuze om hun kind de naam van de moeder te geven, de naam van de meemoeder of een die samengesteld is uit de twee familienamen. Als de ouders het niet eens zijn of geen keuze maken, draagt het kind de naam van de meemoeder.
  • Deze regels over de vaststelling van naam gelden alleen als het kind de Belgische nationaliteit heeft (volgens artikel 37 wetboek IPR).